8 سال باید میگذشت تا نفر شماره یک گروه خودروسازی پژوسیتروئن به ایران بیاید و با اشتیاق، از برنامههای آینده این شرکت در بزرگترین بازار خودرو خاورمیانه بگوید. آخرین باری که نفر اول پژوسیتروئن، بزرگترین شریک صنعت خودرو کشور، راهی ایران شد، تابستان 87 بود که مدیرعامل وقت این شرکت برای جشن بیست سالگی شراکت با ایران خودرو، به کیلومتر 14 جاده مخصوص آمد.
سه سال و نیم پس از آن جشن بزرگ، پژو تحتتاثیر تحریمهای بینالمللی و فشارهای ایالات متحده آمریکا، چمدانهایش را بست و از ایران رفت، تا خاطرهای تلخ را از خود نزد ایرانیها به جا بگذارد. با رفتن پژو، اتفاقات ناگواری در خودروسازی ایران رخ داد و نهتنها بزرگترین شریک صنعت خودرو کشور از دست رفت، بلکه تیراژ به شدت افت کرد و قیمتها سر به صعود گذاشتند. این اتفاقات تلخ سبب شد ایرانیها پژو را به خیانت متهم کرده و در نتیجه راه بازگشت این شرکت به بزرگترین بازار خودرو خاورمیانه سخت شود. با این حال، به محض اعلام توافق اولیه هستهای (در پاییز 92)، ایران خودرو باز هم به سراغ پژو رفت تا شریک قدیمیاش را دوباره به جاده مخصوص دعوت کند. از آنجا که در آن دوران مشخص نبود نتیجه مذاکرات هستهای و سرانجام تحریمها چه خواهد شد، دو طرف مذاکراتی به اصطلاح شفاهی را با یکدیگر آغاز و تصمیم گرفتند در صورت لغو تحریمها، نتیجه مذاکرات خود را روی کاغذ آورده و تبدیل به قرارداد کنند. هرچند با رسانهای شدن ارتباط دوباره میان ایران خودرو و پژو، موجی از انتقادات گریبان مذاکرهکنندگان را گرفت، با این حال دو طرف به پشتوانه دولتهای فرانسه و ایران، مذاکره با یکدیگر را پیش برده و تا جایی که توانستند نیز از افشای جزئیات آن خودداری کردند.
بزرگترین انتقادی که در ایران متوجه پژو بود و هنوز هم هست، ترک ناگهانی این شرکت بود و منتقدان معتقدند خودروساز فرانسوی باید بابت رفتار گذشتهاش و خسارات مادی و معنوی که به صنعت و بازار خودرو ایران وارد کرده، غرامت بدهد. اگرچه نه ایران خودرو و نه پژو، هیچکدام موضوع غرامت را تکذیب و رد نکردند، اما دیروز که مدیرعامل پژوسیتروئن در مورد این مساله توضیح داد، هیچ یک حاضر نشدند پاسخی روشن به این ابهام بدهند. در نهایت اما ایران خودرو و پژو به لطف توافق جامع هستهای و برجام، در زمستان 94 قرارداد همکاری مشترک خود را در قالب جوئینت ونچر امضا کردند تا پس از حدود چهار سال جدایی، دوباره در کنار هم قرار بگیرند. براساس کلیات این قرارداد، ایران خودرو و پژو شرکتی مشترک به نام «ایکاپ» را تاسیس کردند تا کارهای مربوط به اجرای مفاد قرارداد مربوطه را در قالب این شرکت پیش ببرند. مراسم دیروز نیز اما به نوعی رونمایی از «ایکاپ» بود تا ایران خودرو و پژو رسما قرارداد خود را وارد فاز اجرایی کنند. در این مراسم که ساپکوییها میزبانش بودند، مدیران عامل ایران خودرو و پژو در نشستی خبری به پرسشهای خبرنگاران داخلی و خارجی در مورد قرارداد دو شرکت و آینده همکاریهای آنها، پاسخ دادند.
هماهنگ کردهایم و ایران آمده ایم
ازآنجاکه ترک ناگهانی ایران توسط پژو، به نوعی اعتماد مشتریان داخلی به این خودروساز فرانسوی را به شدت کاهش داده، یکی از محورهای اصلی پرسشهای خبرنگاران در نشست دیروز، به سمت همین موضوع رفت. در واقع پرسش خبرنگاران این بود که چه تضمینی بابت ماندن پژو در ایران وجود دارد و آیا ممکن است این شرکت باز هم چمدانهایش را ببندد و برود؟
در پاسخ به این پرسشها، مدیرعامل پژو جملهای را گفت که تا حد زیادی خیال افکار عمومی را بابت ماندن این خودروساز در ایران (در صورت ثبات شرایط سیاسی و عدم بازگشت تحریمها)، راحت کرد. کارلوس تاوارس گفت: ما قبل از اینکه به ایران بیاییم، صحبتها و هماهنگیهای لازم را با «جهان» انجام دادهایم و اگر این گونه نبود، الان در ایران خودرو پاسخگوی پرسشهای خبرنگاران نبودیم. وی با بیان اینکه حضور وی در ایران گواه مستقل بودن پژو است، تاکید کرد:برای آمدن به ایران، هماهنگیهای لازم را با دوستان مان در دنیا از جمله آمریکاییها انجام دادهایم و الان دیگر به گذشته فکر نمیکنیم. گفتههای تاوارس در شرایطی است که ژان کریستف کمار قائم مقام پژوسیتروئن، اواخر سال گذشته در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» تاکید کرده بود «اگر دوستان آمریکایی پژو دوباره ایران را تحریم کنند، این شرکت مجبور است دوباره چمدانهایش را ببندد و برود.»
به ایران خودرو غرامت دادیم
اما دیگر محور مهم پرسشهای دیروز خبرنگاران از مدیرعامل پژوسیتروئن، به موضوع پرداخت غرامت از سوی این شرکت به ایران خودرو اختصاص داشت. هرچند تاوارس نیز مانند مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایران خودرو، معتقد بود این دست از مسائل، محرمانه هستند، اما در نهایت تلویحا از پرداخت غرامت صحبت به میان آورد. وی با بیان اینکه پژو انتقالهای بزرگی (در حوزه مالی) به ایران داشته، گفت:این اقدام در راستای تامین مالی پروژههای «ایکاپ» در ایران انجام شده و «پرداخت غرامت» نیز جزو آن بوده است.
وی در عین حال با تاکید بر اینکه ایران خودرو و پژو گذشتهها را فراموش کردهاند، افزود: مطمئن باشید اگر مشکلات گذشته (از جمله بحث مربوط به غرامت) حل نمیشد، نمیتوانستیم همکاری جدیدی را با ایران خودرو آغاز کنیم و الان نیز تصمیم داریم محصولاتی با سطح کیفی و ایمنی و فناوری بالا در اختیار مشتریان ایرانی قرار دهیم. مدیرعامل پژوسیتروئن ادامه داد: پژو قصد دارد استانداردهای خود در تمام دنیا را در ایران نیز پیادهسازی کند و در اولین گام نیز آماده تولید محصولات جدید در بازار ایران هستیم. تاوارس همچنین از توانمندسازی قطعه سازان ایرانی نیز گفت و تاکید کرد:هدف از این کار، تولید خودروهایی با قیمت رقابتی است، چه آنکه قصد داریم در سال 2025، یک میلیون خودرو در خاورمیانه عرضه کنیم و از این میزان، 75 درصد آن را در همین منطقه (خاورمیانه) خواهیم ساخت. به گفته مدیرعامل پژو، سهم اعظم از تولید این 750 هزار دستگاه خودرو را ایران در اختیار خواهد گرفت.
حل مشکلات بانکی
مدیر عامل پژوسیتروئن اما در پاسخ به این پرسش که با وجود برخی مشکلات در تعاملات بانکی، این شرکت چگونه میخواهد در کشور سرمایهگذاری کند، گفت: تحریمها علیه خودروسازی ایران کاملا حل شده است و میتوان کارهای بزرگی در این صنعت انجام داد. تاوارس با بیان اینکه تامین مالی شرکت مشترک با ایرانخودرو از طریق سهم آورده و دیون خواهد بود، ادامه داد: دیون از طریق شرکا و بانکهای ایرانی تامین خواهد شد. وی اما در پاسخ به سوالی درباره احتمال تولید مستقل محصولات پژو در ایران، گفت سهم بازار پژو در ایران بالا بوده و اولویت اول ما این است که برای ارتقای کیفیت خودروهای موجود خود در این بازار، اقداماتی را انجام بدهیم.
مدیر عامل پژوسیتروئن ادامه داد: اولویت دوم ما این است که مطمئن شویم در شرکت مشترک با ایران خودرو خودروهای جدید با کیفیت و ایمنی بهتر تولید خواهد شد. تاوارس در ادامه درباره احتمال تولید خودروهای ارزانقیمت از سوی پژو در ایران گفت: در بازار ایران تقاضا برای خودروهای ارزان قابل توجه است که در این زمینه نیز فعالیت خواهیم کرد. وی همچنین درباره احتمال خرید سهام شرکتهای خودروسازی ایرانی از سوی پژو نیز تاکید کرد: آینده را نمیتوانیم پیشبینی کنیم، اما هر شرایطی که برای ما و ایران خودرو و شرکایمان برد -برد باشد، به آن عمل خواهیم کرد. در واکنش به این موضوع اما مدیرعامل ایرانخودرو تاکید کرد در صورت واگذاری باقیمانده سهام خودروسازان ایرانی، پژو به خرید این سهام فکر خواهد کرد. هاشم یکه زارع در ادامه تاکید کرد: ما بهعنوان شریک ایرانی صیانت خواهیم کرد که اتفاق قبلی نیفتد و با کمک پژو خاطره پیشین این شرکت را از ذهن مردم پاک کنیم. وی با اشاره به اینکه «ایکاپ» شرکتی مستقل است و هنگام آغاز به کار از امکانات موجود در ایران خودرو برای تولید و خدمات پس از فروش استفاده خواهد کرد، افزود: به تدریج ظرف سه سال آینده که ظرفیت تولید ایکاپ به ۲۰۰ هزار دستگاه میرسد، کارخانه مجزا با شبکه خدمات پس از فروش مجزا برای آن ایجاد خواهد شد. مدیر عامل گروه صنعتی ایران خودرو با بیان اینکه داخلیسازی خودروهای جدید پژو در سال اول به ۴۰ درصد و سه سال بعد به حداقل ۷۰ درصد خواهد رسید، گفت: خودروی ۲۰۰۸ که اسفندماه امسال در شرکت ایکاپ به تولید میرسد، خط تولید آن تا حدود یک ماه دیگر در پژو فرانسه راهاندازی خواهد شد بنابراین محصولی کاملا جدید است. یکه زارع همچنین در نشست دیروز واکنشی غیرمستقیم به تفاهمنامه رنو و ایدرو نشان داد و تاکید کرد: این ما هستیم که تعیین میکنیم بازار خودرو کشور به دست چه شرکتهایی بیفتد. مدیرعامل ایران خودرو اما با مخاطب قرار دادن مدیرعامل پژوسیتروئن گفت: ایرانیها از شرکت شما خاطره بدی دارند، بنابراین باید سعی کنید با عملکردتان این خاطره را از ذهن آنها پاک کنید. واکنش مدیرعامل پژو نیز به این گفته یکه زارع، مثبت بود، چه آنکه وی تاکید کرد با عرضه محصولات جدید، خاطره بد پژو از ذهن ایرانیها پاک میشود.