کشورهای عضو اتحادیه اروپا اگر چه از لحاظ سیاسی و اقتصادی سیاست های واحدی را اتخاذ می کنند اما برای مدیریت بهتر محدوده جغرافیایی خود در برخی قوانین تفاوت هایی را با همدیگر دارند.
قوانین راهنمایی و رانندگی و میزان جرایم مربوطه یکی از این موارد است که در بین اعضای اتحادیه مشترک نبوده و بعضا تخلف های یکسان دارای میزان جریمه متفاوتی هستند.
این تفاوت گهگاه به مکانیسم تعیین مبلغ جریمه مربوط می شود. در حالیکه بعضی از کشورها میزان جریمه های ثابتی را برای همه تخلف ها تعیین کرده اند، برخی دیگر از روشی به نام Day Fine استفاده می کنند که در آن برای تعدادی از تخلفات مبلغ جریمه بر اساس درصدی از میزان درآمد روزانه فرد خاطی محاسبه می شود.
این روش در کشورهایی مثل فنلاند، آلمان، سوئد و دانمارک رایج بوده و به نظر می رسد عادلانه تر باشد؛ زیرا اقشار مختلف جامعه در صورت تخلف متناسب با درآمد خود جریمه پرداخت می کنند.
برای مثال در کشور فنلاند چنانچه دوربین های نصب شده سرعت 20 کیلومتر بیشتر از حد مجاز را ثبت کنند، رانندگان خاطی همگی به مقدار ثابتی جریمه می شوند.
اگر سرعت ثبت شده 21 کیلومتر بالاتر از حد تعیین شده باشد، جریمه بر اساس قانون Day Fine صادر می شود که در این صورت ممکن است مبلغ آن چند برابر شود.
کشورهایی که جریمه های نسبتا کمی اعمال می کنند
آلمان، یونان، لوگزامبورگ و اتریش کشورهایی هستند که جریمه های نسبتا کمی برای تجاوز از سرعت مجاز تعیین کرده اند. در صورت داشتن 20 کیلومتر سرعت غیر مجاز راننده باید رقمی در حدود 50 یورو یا کمتر پرداخت کند.
ترکیه، بلغارستان، رومانی، لهستان، کرواسی و استونی نیز برای این تخلف تقریبا به همین اندازه جریمه تصویب کرده اند.
کشورهایی که جریمه های متوسطی اعمال می کنند
این دسته از آن جهت متوسط نامیده می شود که جریمه تعیین شده تقریبا برابر با میانگین کشورهای اروپایی است. بلژیک، فنلاند، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، هلند و انگلستان کشورهایی هستند که در صورت تخطی از سرعت مجاز به اندازه 20 کیلومتر در ساعت، رانندگان را بین تقریبا 100 الی 150 یورو جریمه می کنند.
در هلند مبلغ جریمه بر اساس مکان تخلف (داخل شهر، حومه و اتوبان) متغیر است و رانندگان متخلف بین 120 الی 150 یورو جریمه می شوند. بلژیک در مقایسه با هم گروه های خود جرایم سنگین تری تعیین کرده و برای سرعت غیر مجاز در هر مکانی حدود 150 یورو در نظر گرفته است.
کشورهایی که جریمه های سنگینی اعمال می کنند
دانمارک یکی از کشورهایی است که در صورت تجاوز از سرعت در مسیرهای شهری، رانندگان را 400 یورو جریمه می کند که تقریبا برابر با قیمت یک گوشی هوشمند رده بالاست! در صورت تخلف در جاده های حومه و اتوبان ها این مبلغ به ترتیب به 325 و 200 یورو کاهش می یابد.
کشور پرتغال نیز وضعیت مشابهی دارد. چنانچه رانندگان در مسیرهای شهری بیش از 20 کیلومتر سرعت غیر مجاز داشته باشند، مامور پلیس با یک برگه 300 یورویی آنها را جریمه خواهد کرد. اگر این اتفاق در مسیرهای بین شهری و اتوبان ها رخ دهد، مبلغ جریمه به 200 یورو کاهش پیدا خواهد کرد.
سوئیس دیگر کشوری است که متخلفان سرعت را به شدت تنبیه می کند. اگر راننده ای در مسیرهای شهری با سرعتی بیش از حد تعیین شده تردد کرد، باید منتظر برگه جریمه 330 یورویی باشد. این رقم در مسیرهای حومه و اتوبان ها به ترتیب 200 و 150 یورو تعیین شده است.
اگر به دنبال بیشترین جریمه برای 20 کیلومتر سرعت اضافی بگردیم باید سری به نروژ بزنیم؛ جایی که رانندگان متخلف در داخل شهر باید 500 یورو برای پرداخت برگه جریمه از حساب خود برداشت کنند. در صورت تخلف در جاده های حومه و اتوبان ها هم، پلیس این کشور موظف است برگه ای 430 یورویی برای راننده متخلف صادر کند.
شاید دانستن این نکته نیز جالب باشد که تجاوز بیش از حد از سرعت تعیین شده در کشورهایی مثل نروژ، اسپانیا و موناکو حتی می تواند منجر به دستگیری و حبس رانندگان ماجراجو شود.
چنانچه نیم نگاهی به میزان جرایم رانندگی در داخل کشور داشته باشیم، خواهیم دید که بیشترین مبلغ جریمه برای سرعت غیرمجاز تا 200 هزار تومان تعیین شده است. اگر میانگین درآمد ماهانه هر ایرانی را حدودا یک میلیون تومان در نظر بگیریم، این میزان جریمه معادل یک پنجم حقوق ایرانی ها می شود.
اگر این محاسبات را درباره سنگین ترین مبالغ جریمه که در نروژ صادر می شوند، انجام دهیم خواهیم دید که مبلغ 500 یورو تقریبا معادل یک دوازدهم درآمد ماهانه مردم نروژ خواهد بود.
در نگاه نخست ممکن است مقایسه میزان جریمه در ایران و نروژ (برای تجاوز از سرعت مجاز) به این نتیجه منجر شود که جرایم رانندگی در ایران ناعادلانه تنظیم شده اند؛ اما فراموش نکنیم که جاده های بعضا غیر استاندارد کشور هر روز میزبان تعداد زیادی از رانندگان به ظاهر شاغل در رقابت های فرمول یک است! با این تفاوت که خودروهای آنها به جای جدیدترین تجهیزات ایمنی، از ابتدایی ترین امکانات قرن بیستم برخوردار هستند. با این شرایط شاید پلیس هم چاره ای جز تنبیه شدید خاطیان نداشته باشد.