در روزهایی که نمایشگاهداران خودرو پایتخت از رکود سنگین در بازار می‌گویند، خودروسازان روزهای شلوغی را پشت‌سر می‌گذارند و از همین رو قادر به قبول تعهد جدید به‌خصوص در حوزه فروش اعتباری نیستند.آن طور که خبر می‌رسد، خودروسازان به دلیل افزایش تعهدات خود ناشی از پیش‌فروش‌های قبلی، فعلا پیش‌فروش‌های اعتباری و چکی را متوقف کرده‌اند تا جوابگوی مشتریانی باشند که در گذشته برای خرید ثبتنام کرده‌اند.
بنابر اطلاعات به‌دست آمده از سازمان‌های فروش خودروسازان، هنوز هم تقاضا برای پیش‌فروش‌های اعتباری و حتی فوری وجود دارد، با این حال، غول‌های جاده مخصوص فعلا تمرکز خود را روی تعهدات ایجاد‌شده قبلی گذاشته‌اند. در همین راستا، خودروسازان تیراژ خود را نیز طی 8 ماه امسال (به‌خصوص در ابان ماه)، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افزایش داده‌اند تا بتوانند جوابگوی مشتریان باشند. همین چند روز پیش که آمار تولید خودروهای سواری کشور اعلام شد، به وضوح مشخص بود تیراژ خودروسازان روی ریل صعود قرار گرفته و آنها بر خلاف نیمه اول سال گذشته، دیگر با کمبود مشتری و انبار شدن محصولات شان مواجه نیستند. افزایش 40 درصدی تولید خودروهای سواری در بازه زمانی موردنظر، یک رکورد برای خودروسازان در سال جاری به حساب می‌آید و اذهان عمومی را به این سمت می‌برد که فروش آنها رونق گرفته یا به زمان پیک تحویل خودروهای ثبت‌نامی رسیده‌اند. هرچه هست، افزایش تولید ناشی از بهبود فروش در خودروسازی ایران در حالی است که سال گذشته تا قبل از اجرای طرح وام 25 میلیون تومانی، خودروسازان درگیر پدیده ای دردسرساز به نام «کمپین خرید خودرو صفر داخلی ممنوع»، بودند و فروش شان اوضاع و احوال خوبی نداشت.
شرایط به شکلی بود که نگرانی‌های زیادی در مورد سرنوشت صنعت خودرو ایران به‌وجود آمد و حتی برخی کارشناسان بیم آن را داشتند که دومین صنعت بزرگ کشور زمین بخورد و دیگر بلند نشود. این در شرایطی بود که تصمیم دولت مبنی‌بر ارائه تسهیلات 25 میلیون تومانی به مشتریان خودرو، ناگهان ورق را به نفع خودروسازان داخلی برگرداند و سبب خروج آنها از رکودی سنگین شد. طبق این طرح، تسهیلاتی 25 میلیون تومانی با بازه بازپرداخت یک تا چهار ساله، در اختیار مشتریان قرار گرفت و آنها توانستند با مبلغ ودیعه ای نسبتا اندک، صاحب خودرو شوند. هرچند در ابتدا قرار بود 120 هزار خودرو با تسهیلات 25 میلیون تومانی در اختیار مشتریان قرار گیرد، با این حال تقاضا به حدی بالا رفت که خودروسازان حدود 10 هزار دستگاه دیگر را نیز به این میزان اضافه کردند تا یکی از برهه‌های تاریخی برای آنها در حوزه فروش، رقم بخورد. در حال حاضر که حدود یک سال از آن ماجرا می‌گذرد، دیگر نه خبری از کمپین است نه عکسی از انبارهای مملو از خودرو در کشور منتشر می‌شود، گویی شرکت‌های خودروساز داخلی دیگر با مشکل حادی در فروش روبه‌رو نبوده و اتفاقا توان ایجاد تعهدات جدید را نیز ندارند. اگر نگاهی به سایت‌های فروش خودروسازان بزرگ کشور بیندازیم، متوجه می‌شویم آنها فعلا فروش اعتباری و چکی را متوقف کرده و برخی از خودروسازان حتی مدت زمان فروش فوری محصولات شان را نیز افزایش داده‌اند.
نقش فروش اعتباری در بهبود فروش خودروسازان
اما توقف فروش اعتباری و چکی خودروسازان یکی از نشانه‌های بهبود فروش خودروسازان به‌شمار می‌رود؛ زیرا اگر آنها همچنان با مشکل و محدودیت در فروش روبه‌رو بودند، باید کماکان به فروش اعتباری خود ادامه می‌دادند، زیرا این نوع «فروش»، در دوران رکود خوب جواب می‌دهد. فروش اعتباری به‌خصوص در مورد بازار خودروی ایران که مشتریانی با نقدینگی کم و خودروهایی نسبتا گران دارد، یکی از ابزارهای مناسب برای افزایش فروش خودرو به‌شمار می‌رود. اصلا یکی از عوامل مهم و موثر در بهبود فروش خودروسازان و جذب نقدینگی از بازار، همین فروش اعتباری بوده؛ زیرا به مشتریان این امکان را داده تا با نقدینگی کم، خودرو خریداری کرده و پول آن را مدت دار (مثلا دو ساله) تسویه کنند. در این مورد، حسن کریمی سنجری کارشناس خودرو کشور معتقد است که فروش اعتباری توانسته نقش مهمی را در جذب مشتریان ایفا کند.
وی با بیان اینکه فروش اعتباری یا همان قسطی، انگیزه خرید خودرو صفر را در بازار بالا می‌برد، می‌گوید: وقتی خودروسازان از ابزار فروش اعتباری استفاده میکنند، بسیاری از مشتریان به جای آنکه خودرو دست دوم خریداری کنند، به سراغ محصول صفر کیلومتر می‌روند، چون اولا در ابتدا پول کمتری برای خرید می‌پردازند و ثانیا دیگر نگران عیب و ایرادهای احتمالی نهفته در دست دوم‌ها نیستند. کریمی سنجری ادامه می‌دهد: مساله دیگر اینجاست که مشتریان خودرو صفر کیلومتر را در مدت زمان نسبتا کوتاهی (گاهی30 روزه) تحویل می‌گیرند، اما پول آن را (البته با سودی که به آن تعلق می‌گیرد)، در عرض چند ماه و گاه حتی دو ساله تسویه میکنند و این انگیزه مناسبی برای آنها است. وی اما با تاکید بر اینکه ابزار پرداخت سود مشارکت و انصراف به مشتریان، یکی دیگر از دلایل افزایش تقاضا برای خودروهای داخلی بوده، می‌گوید: در حال حاضر که سود بانکی کاهش یافته، خودروسازان با استفاده از این اتفاق، سود مشارکت و انصراف بالاتری (نسبت به آنچه سیستم بانکی ارائه می‌دهد) به مشتریان پیشنهاد می‌دهند و این موضوع برای خیلی‌ها جذاب بوده و به آنها انگیزه خرید خودروهای داخلی را می‌دهد. این کارشناس همچنین با اشاره به اینکه رشد قابل توجه تولید خودروسازان در 8 ماه امسال می‌تواند نشانه بهبود اوضاع فروش آنها باشد، تاکید می‌کند: ازآنجاکه خودروسازان کشور صادرات قابل‌توجهی نداشته و این روزها دیگر خبری از انبار شدن محصولاتشان به گوش نمی‌رسد؛ بنابراین می‌توان پذیرفت که افزایش تیراژ در پی بالا رفتن فروش داخلی اتفاق افتاده است.