یک هفته بعد از استعفای یک عضو هیأت مدیره ایرانخودرو، در اعتراض به اثرات منفی معاملات تودرتوی سهام خودروسازان بر عملکرد مالی این شرکتها، رضا شیوا، رئیس شورای رقابت اعلام کرد که پرونده معاملات ضربدری خودروسازان در شورای رقابت باز است.
او در عين حال با اشاره به پيچيدگيهاي اين پرونده تأكيد كرد: شوراي رقابت براي اتخاذ يك تصميم درست در اينباره به بررسيهاي بيشتري در حوزه تركيب سهامداران شركتهاي خودروساز نياز دارد.به گزارش همشهري، فرايند تملك و خريد سهام خودروسازان بزرگ توسط زيرمجموعههايشان همچنان ادامه دارد؛ بهعنوان مثال، ايرانخودرو از طريق شركتهاي زيرمجموعهاش مانند نگارنصر، سرمايهگذاري سمند و همينطور سپهر كيش، خود مالك سهام خود است.
آمارهاي رسمي موجود در بورس تهران از اثر منفي تداوم اين رويه بر تراز مالي اين شركتها حكايت دارد. آنطور كه ترازنامه تلفيقي 31شهريورماه ايرانخودرو نشان ميدهد كه اين شركت از محل مبادلات تودرتو دستكم 500ميليارد تومان زيان كرده است. طبق آمار رسمي ارائه شده به كدال، در سمت چپ ترازنامه تلفيقي شركت ايرانخودرو در 6ماه امسال مبلغ 583ميليارد تومان تحت عنوان مالكيت شركت اصلي در شركتهاي فرعي كم شده است.
به اين ترتيب سرمايه شركت ايرانخودرو با اين مقدار خروج سرمايه عملا از 1520ميليارد تومان به رقمي در حدود 1000ميليارد تومان كاهش يافته است. به غير از ايرانخودرو، شركت سايپا نيز در طول سالهاي قبل با انجام معاملات ضربدري بخشي از سهام خودش را توسط شركتهاي زيرمجموعهاش خريده و رد همين اثرات منفي را درصورتهاي مالي و ترازنامه تلفيقي گروه خودروسازي سايپا هم ميتوان دنبال كرد.
سكوت نهادهاي ناظر
هنوز هيچ نهاد رسمي درباره معاملات عمودي ايرانخودرو اظهارنظري نكرده است. براساس قانون، انجام معاملات عمومي يا ضربدري كه از طريق آن شركتي خود مالك سهام خودش ميشود، منع قانوني دارد. قبلا رضا شيوا رئيس شوراي رقابت وعده داده بود كه اين موضوع را بررسي كند. او در اينباره به همشهري گفته بود: ما با تشكيل يك كميته، موضوع انجام معاملات ايرانخودرو را توسط خودشان بررسي خواهيم كرد.
موضع جديد شوراي رقابت
رضا شيوا ديروز در گفتوگو با همشهري درباره ادامه روند معاملات ضربدري شركتهاي خودروساز گفت: موضوع همچنان در كميته در حال بررسي است اما هنوز اين كميته نياز به اطلاعات جديدتري دارد. او افزود: براي بررسي موضوع ما نياز داريم كه بازارها را در ابعاد وسيعتري بررسي كنيم و اين كار هماكنون در شوراي رقابت آغاز شده است. رئيس شوراي رقابت تأكيد كرد: براي اينكه بدانيم آيا انحصاري در بازارها اتفاق افتاده است يا خير، برنامهاي را براي بررسي همه بازارها آغاز كردهايم و اميدواريم بهزودي اين مطالعات به نتيجه برسد. او همچنين از نتيجهبخش بودن رايزنياش با وزارت اقتصاد در اين زمينه خبر داد و گفت: براساس اعلام وزارت اقتصاد مالكيت دولت در شركتها به ميزاني كه بيشتر از 20درصد از سهام بازار باشد، محدود خواهد شد.
براساس نظر كارشناسان و تحليل گران اكنون يك تخلف در صنعت خودرو و مشخصا ايرانخودرو و سايپا اتفاق افتاده است كه مسبب اين تخلف دولت است. ايرانخودرو و سايپا بهصورت غيرقانوني بهصورت غيرمستقيم (تشكيل شركتهاي اقماري)، خودشان، سهام خودشان را خريدهاند كه براساس قانون تخلف محسوب ميشود.
يك استعفاي اعتراضي
هفته پيش جمشيد ايماني، يك عضو هيأت مديره ايرانخودرو استعفا كرد. او در نامه استعفاي خود خطاب به مديرعامل و هيأت مديره ايرانخودرو نوشت: چرا بايد در شرايطي كه ايرانخودرو خودش با مشكلات مالي زيادي مواجه است، مبالغ زيادي را صرف خريد سهام شركتهاي زيرمجموعه خودش كند. خريد سهام شركتهاي زيرمجموعه ايرانخودرو توسط خودش بهمعناي كاهش سرمايه است و تأكيد شده كه در طول سالهاي قبل بر تعداد اين سهام اضافه شده است. او در عين حال تأكيد كرده بود: خريد سهام شركت ايرانخودرو توسط شركتهاي تابعه و ادامه اين امر ضمن مغايرتهاي قانوني و تأثيراتي كه در بازار سهام دارد و در شرايطي كه شركت از كمبود نقدينگي و افزايش هزينههاي مالي رنج ميبرد، بهمنزله كاهش سرمايه است.