رنو در شرایطی قرار است اوایل سال آینده فعالیت جدید خود را در ایران آغاز کند که بهنظر میرسد خودروسازان داخلی در این پروژه یا بهواسطه قراردادی دیگر، مشارکت جدیدی را با این شرکت فرانسوی از سر خواهند گرفت. هرچند طبق قرارداد رنو با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، بناست خودروساز فرانسوی بهصورت مستقل در کشور فعالیت کند، با این حال بروز چند نشانه مهم طی چند هفته گذشته، از احتمال همکاری رنوییها با دو غول خودروسازی ایران خبر میدهد.
تابستان امسال بود که ایدرو و رنو پس از کلی مذاکره و کش و قوس، سرانجام قرارداد همکاری مشترک خود را امضا کردند تا طبق آن، خودروساز فرانسوی امکان حضوری مستقل را در صنعت خودرو ایران پیدا کند. بر این اساس، ایدرو، رنو و یک هلدینگ متعلق به بخش خصوصی، سهامداران حاضر در این قرارداد را تشکیل میدهند و به احتمال فراوان و آن طور که منصور معظمی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان کرده، تا دو ماه دیگر فاز اجرایی قرارداد موردنظر کلید خواهد خورد. این در شرایطی است که بروز چند نشانه و سیگنال مهم مبنیبر مشارکت خودروسازان داخلی در قرارداد جدید رنو، حضور مستقل خودروساز فرانسوی را در ایران زیر سوال خواهد برد. اگر بنا باشد ایرانخودرو یا سایپا وارد قرارداد فعلی رنو با ایدرو شوند، دیگر حضور مستقل این شرکت در صنعت و بازار خودروی کشور معنایی نخواهد داشت، زیرا دست خودروساز فرانسوی برای رقابت سفت و سخت با غولهای جاده مخصوص بسته خواهد شد.
از سوی دیگر اما این احتمال نیز وجود دارد که رنوییها ضمن حفظ استقلال خود در قرارداد فعلی (قرارداد با ایدرو)، در قالب مشارکتی جدید وارد همکاری مشترک با خودروسازان داخلی شوند. در این صورت، اگرچه میتوان تا حدی نسبت به استقلال رنو در ایران (بهواسطه قرارداد با ایدرو) امیدوار بود، ولی قطعا حضور مستقل این شرکت در خودروسازی و بازار کشور به چالش کشیده خواهد شد. این در حالی است که رنوییها با توجه به تجربیات قبلی در همکاری با خودروسازان ایران (قرارداد پلتفرم مشترک X۹۰)، چندان تمایلی به تکرار همکاری با ایرانخودرو و سایپا نداشته و در نهایت به سراغ ایدرو رفته و با این سازمان قرارداد بستند. در واقع رنو قصد داشت و شاید هنوز هم دارد که بهصورت مستقل در خودروسازی ایران فعالیت کند تا بتواند ضمن پیادهسازی فرهنگ جهانی خود در صنعت و بازار خودرو کشور، رقابتی نسبی را نیز با شرکتهای خودروساز داخلی کلید بزند. حالا اما بهنظر میرسد رنوییها تا حدی از این موضع خود کوتاه آمده و به این نتیجه رسیدهاند (شاید هم آنها را به این نتیجه رساندهاند) که برای پیشبرد اهداف کلی خود در بازار ایران، همچنان در کنار ایرانخودرو و سایپا قرار داشته باشند.
شانس سایپا بیش از ایرانخودرو
اما ببینیم نشانهها و سیگنالهای احتمال مشارکت دوباره خودروسازان ایرانی و رنو چیست؟ ابتدا از ایرانخودرو شروع کنیم، شرکتی که در اوایل امضای برجام بهنظر میرسید شانس اول شراکت جدید با رنو باشد. بر این اساس، گفته میشود ایرانخودرو برای تکمیل سبد محصولات خود، بهدنبال مشارکت با رنو بوده و قصد داشت مدل کوئید را که خودرویی نسبتا ارزان بهشمار میرود، میهمان خطوط تولید خود کند. در واقع زمزمههایی مبنیبر مشارکت رنو و ایرانخودرو وجود داشته و البته میل همکاری بیشتر از ناحیه طرف ایرانی بوده است.
این در حالی است که نشانهها و سیگنالها بیشتر سایپا را در جایگاه شریک احتمالی رنو در آینده نزدیک قرار میدهد. اولین نشانه در این ماجرا، به «سایت بنرو» و قطعی شدن واگذاری آن به رنو مربوط میشود. در یکی از مهمترین بندهای قرارداد رنو و سازمان گسترش، مقرر شده بنرو (سایت تولیدی متعلق به سایپا و مستقر در شهرستان ساوه)، به ازای طلب ایدرو از سایپا و بهعنوان آورده سازمان گسترش در قرارداد موردنظر، در اختیار خودروساز فرانسوی گذاشته شود. این در حالی است که انتقال بنرو در دوران مدیریت قبلی سایپا (مدیرعاملی مهدی جمالی)، به بنبست خورد و اجرایی نشد و در ادامه با وجود تغییرات مدیریتی در سایپا، عنوان شد سهامداران راضی به از دست دادن سایت موردنظر نیستند.
همان زمان گفتوگویی از محسن صالحینیا معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت منتشر شد و وی تاکید کرد اگر سهامداران سایپا با این «مشارکت» (انتقال «بنرو» به رنو) موافقت نکنند، این موضوع منتفی خواهد بود. وی این را هم گفت که در حال حاضر سهامداران مخالف بوده و ایدرو بهدنبال سایتی دیگر برای واگذاری به رنو است. در ادامه اما شرایط به شکلی پیش رفت که سهامداران ناگهان راضی و خبرهایی مبنیبر به جریان افتادن دوباره پرونده بنرو و رنو منتشر شد. در حال حاضر نیز گفته میشود انتقال بنرو به خودروساز فرانسوی قطعی شده و این موضوع ذهنها را به سمت توافقی خاص میان رنو و سایپا برده است. بهعبارت بهتر، بهنظر میرسد سایپاییها واگذاری بنرو را به رنو، منوط به همکاری مشترک خودروساز فرانسوی با خود کردهاند. حال این همکاری یا در قالب قرارداد فعلی رنو و ایدرو است یا بهصورت مشارکتی دیگر میان خودروساز فرانسوی و سایپا شکل خواهد گرفت.
اما نشانه دیگر مبنیبر پیوند احتمالی میان رنو و سایپا، تمایل و علاقه شدید مدیرعامل این شرکت مبنیبر مشارکت با خودروسازان بزرگ دنیا است. محسن قاسم جهرودی در اظهارات خود بر لزوم همکاری مشترک با خودروسازان خارجی بهخصوص اروپاییها تاکید و در این بین، «رنو» یکی از گزینههای مشارکت به حساب میآید. وی حتی به تازگی در گفتوگویی ضمن اعلام حمایت از تشکیل قطب سوم خودروسازی در کشور، به نوعی از حضور جدید رنو در ایران استقبال کرد و این موضوع، فرضیه همکاری مشترک سایپا و رنو را قویتر میکند. در واقع اگر قرار بود رنو مشارکتی با سایپا نداشته باشد، شاید مدیرعامل سایپا در مقام حمایت از این خودروساز برنمیآمد، زیرا به هر حال رنو در صورت حضور کاملا مستقل در ایران، به رقیبی قدرتمند برای خودروسازان داخلی تبدیل و آنها را به چالش خواهد کشاند؛ بنابراین بهنظر میرسد صلح فعلی سایپا و رنو با مشارکت احتمالی آنها در آینده بیارتباط نیست