بمب خبری امروز در بازار خودرو، ابطال مصوبه افزایش تعرفه های گمرکی خودروهای وارداتی بود که امروز در قالب حکمی موقت توسط دیوان عدالت اداری منتشر شد.
براین اساس گمرک کشور موظف است تا اختلاف رقم دریافتی نسبت به قانون واردات قبلی را به وارد کنندگان بازگرداند و شرکت های وارد کننده نیز باید این مبلغ را به مشتریان پس دهند.
به نظر می رسد که تصمیم نهایی در این خصوص توسط دیوان عدالت اداری ظرف سه تا شش ماه آینده صورت پذیرد اما تا آن زمان نیز گمرک کشور موظف است تا دستور حکم اولیه و موقت این دیوان را اجرا نماید.
اثرات کوتاه مدت
در زمینه اجرایی شدن این مصوبه دیوان عدالت اداری چند پرسش کلی مطرح است، برای مثال ساز و کار اجرایی بازگشت مبالغ دریافتی توسط گمرک، نظام مالیاتی و ...به مردم بسیار پیچیده و نامشخص به نظر می رسد، به خصوص آنکه با توجه به قرار گرفتن در ماه های پایانی سال و بسته شدن صورت حساب های مالی یکساله، موکول شدن این پروسه به سال 97 با پیچیدگی های اجرایی بیشتری همراه خواهد بود.
از سوی دیگر برخی افرادی که از ماه ها قبل خودروهای وارداتی را با هدف افزایش قیمت و کسب سود خریداری کرده اند، حالا در صورت بازگشت قیمت ها به رقم های قبلی دچار ضرر و زیان هنگفت خواهند شد.
در واقع با این مصوبه بسیاری از نمایشگاه های خودرو، واسطه های خرید و فروش و دلال های خرد، زیان سنگین چند ده میلیونی را تجربه خواهند کرد.
برای مثال در خصوص هیوندای سانتافه که یکی از رایج ترین خودروها در بازار وسایل نقلیه وارداتی محسوب می شود، بسیاری افراد با خرید از نمایشگاه ها و با قیمت هایی در حدود 270 الی 290 میلیونی، از قیمت گذاری اخیر کرمان موتور (335 میلیون تومان) رضایت کامل داشتند، اما حالا درست این دسته ضرری قابل توجه را متحمل خواهند شد چرا که احتمال بازگشت قیمت این خودرو به حدود 250 میلیون تومان وجود دارد.
به گفته بابک صدرایی، از کارشناسان بازار و مدیر مارکتینگ برند چری شرکت مدیران خودرو، مشتریان اصلی (مصرف کنندگان) درست در بازار داغ شب عید، از خرید دست می کشند تا شرایط و قیمت گذاری های جدید اجرایی و مشخص شود، این امر می تواند ضرر و زیانی عظیم را به شرکت های وارد کننده وارد آورد، به خصوص که ایشان حدود 7 ماه از سال 96 را در پی متوقف شدن ثبت سفارش خودرو بدون فروش گذرانده اند.
تبعات این نگرش ممکن است گریبان خودروهای غیر وارداتی را نیز بگیرد و باعث رکود نسبی در بازار شود، هرچند به گفته بابک صدرایی، واسطه های فروش و دلالان عملا در مقابل کاهش قیمت های بازار مقاومت خواهند کرد و مشتریان نباید منتظر بازگشت قیمت ها به ارقام سابق باشند.
به گفته این کارشناس فروش در بازار ایران معمولا افزایش قیمت بسیار سریعتر از روند کاهش قیمت اتفاق می افتد و از این رو ممکن است در نهایت صرفا شاهد رکورد در بازار شب عید باشیم، اما بازگشت قیمت ها به سطوح قبلی به سرعت اتفاق نیافتد.
اثرات بلند مدت
در بلند مدت بازهم مشتریان، بازار خودرو و فعالیت تجاری است که در ایران دچار آسیب می شود. به عقیده کارشناسان بازار، شرکت های خارجی با توجه به بسته شدن ناگهانی سایت ثبت سفارش و توقف 7 ماهه فعالیت ها و افزایش ناگهانی تعرفه های گمرکی و در نهایت ملغی شدن این حکم به این نتیجه می رسند که فعالیت بلند مدت تجاری در ایران مفهومی ندارد.
بابک صدرایی در این رابطه می گوید: در شرایط فعلی نیز به جز شرکت های فرانسوی که با اهدافی خاص در بازار ایران حضور بلند مدت دارند و از رابطه تجاری با بازار آمریکا برخوردار نیستند، سایر خودروسازان به بازار ایران با دیده تردید می نگرند و این دیدگاه با توجه به وضعیت روی داده در سال 96 مسلما تشدید نیز خواهد شد.
در همین رابطه با توجه به اختلاف قیمت عظیم ایجاد شده بین خودروهای وارداتی و خودروهای مونتاژی این احتمال مطرح شده بود که شرکت هایی نظیر میتسوبیشی، سنگ یانگ و کیا، درصدد ایجاد خطوط مونتاژ در کشور هستند اما حالا با لغو مصوبه اخیر، افزایش ناگهانی قیمت ارز و مسائلی از این دست، احتمالا هر گونه پروژه سرمایه گذاری در ایران به بایگانی خواهد رفت.
تغییرات قیمتی خودروهای وارداتی
پیش بینی قیمت های جدید پس از لغو مصوبه تعرفه های اخیر چندان ساده نیست، چرا که از یک سو قیمت ارز طی یک سال گذشته در حدود 25 درصد افزایش داشته و برای مثال نرخ دلار از حدود 3700 به حدود 4700 تومان رسیده است و از سوی دیگر براساس قانون اخیر تعرفه ای گمرکی، افزایش قیمت ها برای تمامی خودروها به یک میزان روی نداده است.
به عنوان نمونه میتسوبیشی میراژ در مقام کم مصرف ترین خودرو وارداتی با کم حجم ترین پیشرانه (1.2) لیتری، طی یکسال گذشته افزایش قیمتی در حدود 17 میلیون تومان از حدود 83 تا حدود 100 میلیون تومان را تجربه کرده است اما در همین زمان قیمت هیوندای سانتافه از حدود 235 میلیون به حدود 335 میلیون تومان افزایش یافته است. از این رو می توان گفت که در دو سوی بازه افزایش قیمت ها شاهد دامنه ای از 20 تا 45 درصد هستیم.
با این حال به گفته علی شکوهی، مدیر مارکتینگ گروه آرین سرمایه، بازگشت قیمت ها به ارقام قبلی خارج از تصور خواهد بود. دلیل این شرایط نیز به افزایش نرخ ارز و مقاومت فعالین بازار باز می گردد، اما در این خصوص می توان گفت که مسلما کاهش قیمت در خصوص خودروهای پر مصرف و مجهز به پیشرانه های بالای 2 لیتر (نظیر رنو کولئوس، نیسان ایکس تریل، هیوندای سانتافه، هیوندای سوناتا و ...) محسوس تر از کاهش قیمت خودروهای کم مصرف با پیشرانه های کم حجم اتفاق خواهد افتاد.
یکی دیگر از سگمنت های مورد بحث نیز به خودروهای هیبریدی مربوط می شود و در این بخش از بازار به دلیل افزایش بسیار شدید تعرفه های قبلی (از 4 درصد به 45 درصد) قاعدتا شاهد کاهش قیمت قابل توجه خودروهایی نظیر تویوتا پریوس، تویوتا کمری هیبریدی، هیوندای سوناتا هیبریدی و... خواهیم بود.
تمام این موارد درحالیست که با توجه به حفظ موانع وارداتی (ممنوعیت خودروهایی با قیمت بیش از 40 هزار دلار) افزایش قیمت انفجاری خودروهایی نظیر محصولات ب ام و ، لکسوس، پورشه و ....به قوت خود باقی خواهد ماند و در کوتاه مدت بعید است که تغییر در خصوص قیمت این خودروهای ممنوعه روی دهد.
برای روشن سازی بیشتر جدول زیر براساس نرخ های حدودی و قیمت های احتمالی آینده در بازار خودروهای وارداتی تهیه شده است، هرچند که مسلما ارقام احتمالی تابعی از قیمت ارز و شرایط خاص شرکت ها خواهند بود و از این رو نمی توان دقت بالایی را برای این پیش بینی متصور شد.