در حال حاضر شرایطی در میزان مصرف و قاچاق سوخت در کشور حاکم شده که فعال کردن کارت سوخت را ضروری می کند و یکی از این شرایط به وضعیت تولید بنزین در کشور بازمی گردد که باید تعادل بین تولید و مصرف حفظ شود، این در حالیست که روند مصرف بنزین طی سال های اخیر در کشور به شکل مداوم روند صعودی را نشان می دهد.
کارشناسان حوزه کارت سوخت معتقدند که در زمانی که سامانه فعال بوده در مصرف صرفه جویی و کنترل بیشتری در حوزه قاچاق سوخت وجود داشته است.
ما باید برای مردم کشور سهمیه تعیین کنیم نه برای خودرو، چون در کل کشور 18 میلیون خودرو داریم و 60 درصد مردم خودرو ندارند و از منافع حاصله بی نصیب هستند.
علی کریمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی و علیرضا عبدالله‌زاده، مدیر گروه توسعه و سیاست گذاری پنتد (پژوهش‌ها و نوآوری های تجارت الکترونیک و دولت الکترونیک) دانشگاه شریف و مشاور اسبق وزارت رفاه در زمینه سوخت و هدفمندی یارانه ها نظرهاى خود به گفت و گو با خبرگزاری ها پرداخته اند.
علی کریمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی در ابتدای این نشست در خصوص دلایل دولت برای حذف کارت سوخت اظهار داشت: اول اینکه اعلام شد سامانه هوشمند سوخت سالانه 20 میلیارد تومان هزینه نگهداری دارد و برای حذف این هزینه، تصمیم به کنار گذاشتن کارت سوخت کردند؛ نکته دوم اینکه سامانه موجود و دو نرخی بودن باعث فساد می شود، در حالی که خاصیت های کارت سوخت بیشتر از هزینه هایی بود که دولت به آن اشاره کرد.
وی افزود: ما باید برای مردم کشور سهمیه تعیین کنیم نه برای خودرو، چون در کل کشور 18 میلیون خودرو داریم و 60 درصد مردم خودرو ندارند و از منافع حاصله بی نصیب هستند.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه "مدلی برای حذف یارانه بنزین و افزایش قیمت مدنظر ما است"، گفت: این مدل این است که برای آحاد جامعه یعنی جمعیت 80 میلیون نفری ایران، سهمیه تعیین کنیم و این سهمیه الزاماً سهمیه بنزین نیست، بلکه به نوعی اعتباری است که در کارت اعتباری قرار می گیرد و اگر خانوار خودرو داشتند، از بنزین استفاده می کنند و اگر خودرو نداشتند، از مترو و اتوبوس استفاده می کنند.
وی ادامه داد: افزایش قیمت بنزین و حذف یارانه می تواند تورم زا باشد و برای جلوگیری از این مشکل می توانیم مدتی را مشخص کنیم مثلاً یک ماه که این پول قابل برداشت نقدی نباشد و بعد از مدت مشخص، مانده اعتبار را می توانند به صورت نقد استفاده کنند.
علیرضا عبدالله زاده، مدیر گروه توسعه و سیاست گذاری پنتد دانشگاه شریف نیز اذعان داشت: عده ای از کارشناسان و اساتید دانشگاه ها و مراکز اجرایی و پژوهشی دور هم جمع شدند و کاملاً غیرسیاسی و خود جوش حرکتی را شروع کردند بر این اساس که چگونه می شود یک طرحی به دولت و مجلس پیشنهاد کرد که بتواند ما را از چاله بیرون آورد.
وی افزود: بعد از مطالعات زیاد و شبیه سازی های انجام شده در نهایت به این نتیجه رسیدند که ضروری است که این یارانه پنهان در حال توزیع در قالب بنزین، باز توزیع شود، به طوری که از جیب ثروتمند، این تخفیف به جیب فقیر برسد، یعنی یک توزیع هدفمند صورت بگیرد.
با استفاده از کارت سوخت در شرایط اضطراری می توان بین عرضه و تقاضا تعادل ایجاد کرد، لذا در شرایط کنونی موضوع قاچاق و افزایش مصرف سبب شده که دولت به استفاده مجدد از کارت سوخت گرایش پیدا کند
عبدالله زاده با ابراز اینکه این قرائت که کارت سوخت باعث کاهش قاچاق و کاهش مصرف بنزین شد، قرائتی خام است، گفت: تجربه به ما ثابت کرده که کارت سوخت به تنهایی باعث کاهش قاچاق و کاهش مصرف نمی شود.
وی ادامه داد: اگر عده ای می خواهند کارت سوخت را احیا کنند من پیشنهاد می کنم کار کارشناسی انجام دهند، کارت سوخت اگر اختلاف قیمتی نداشته باشد، هیچ کس استفاده نمی کند و از کارت جایگاه استفاده می کنند و باید دو نرخی شود و نرخ دوم نیز قابل توجه باشد.
آنچه مسلم است اینکه اقتصاد نحیف ایران تحمل یک شوک تورمی دیگر ناشی از افزایش قیمت سوخت را ندارد و عواقب چنین کاری در شرایط فعلی باید با دقت فراوان بررسی شود، شاید بهتر باشد که مسئولان امر قبل از تصمیم به افزایش قیمت سوخت، روند قاچاق سوخت را به دقت بررسی کرده و راهی برای مقابله با قاچاق چندین میلیون لیتری بنزین و گازوییل (در هر روز) پیدا کنند. شاید برخورد سنگین تر با قاچاقچیان در شرایط فعلی، آسانتر از ایجاد شوک تورمی سنگین به مصرف کنندگان باشد.