باگذشت بیش از یک قرن فروش خودروهای مختلف، انواع چهاردر چهارسرنشینه با صندوق عقب و سقف فلزی، بیشترین تعداد تولید را داشتهاند. این مدلها اصطلاحا سدان نامیده میشوند.
خودروهای سدان، دارای سه بخش بدنه یا سه باکس (box) هستند که محل نصب پیشرانه، اتاق سرنشینان و صندوق عقب را شامل میشود. اولینبار، واژهی سدان در سال ۱۹۱۱ توسط خودروسازی اسپیدول (Speedwell) در امریکا استفاده شد. اوایل قرن بیستم، انواع خودروهای چهارسرنشینه دودر یا چهاردر، سدان محسوب میشدند اما این شرایط به مرور زمان تغییر کرد تا وجود چهاردر و صندوق عقب مجزا (باکس) مشخصات اصلی یک سدان باشد.
سدان از واژهی اسپانیایی Sedere به معنی نشستن (to sit) یا صندلی گرفته شده است. همچنین سدان به معنی رئیس یا مجموعهی رؤسا نیز هست. باتوجه به اینکه اوایل قرن بیستم، معمولا افراد متشخص و متمول در خودروهای چهاردر، روی صندلی عقب مینشستند و فرد دیگری رانندگی را انجام میداد؛ میتوان دلیل انتخاب واژهی سدان را متوجه شد. در کشور انگلستان، کلمهی سدان به سالن کوچک نیز اشاره دارد.
نسل اول تویوتا کارینا ساخت ۱۹۷۰
تا اوایل دههی ۷۰ میلادی و قبل از ظهور انواع هاچبک یا شاسیبلند، اکثر خودروهای دنیا به سه گروه اصلی سدان (چهاردر) و کوپه (دودر) و وانت (پیکاپ) تقسیم میشدند. تا آن زمان در امریکا، شورولت ایمپالا پرفروشترین سدان بود اما به مرور، تویوتا کارینا (کمری) و هوندا آکورد، علاوهبر امریکا، بازار سدان در سراسر دنیا را تصاحب کردند. سدانهای کوچکتر، مثل تویوتا کرولا نیز به محبوبیت زیادی رسیدند تا آنجا که نسلهای مختلف کرولا با تولید بیش از ۵۰ میلیون دستگاه، پرفروشترین مدل در تاریخ خودروسازی باقی ماند.
در سال ۲۰۲۱، تویوتا راو۴ عنوان پرفروشترین خودروی دنیا را کسب کرد. پیش تر طی دههها مختلف، همواره یک مدل سدان به این جایگاه میرسید. هرچند که توجه به شاسیبلندها در سراسر جهان، رو به افزایش است اما سدانها هنوز فروش بسیاری خوبی دارند و مورد توجه هستند. براساس آمار و پیشبینیهای کارشناسی، احتمالا تا سال ۲۰۳۰، تنها ۲۰ درصد خودروهای دنیا سدان خواهند بود و حدود ۸۰ درصد را انواع کراساور، شاسیبلند یا وانت تشکیل خواهند داد.
چرا بسیاری از مردم، سدان را به شاسی بلند ترجیح میدهند؟
مهمترین دلیل برتری یک سدان در مقایسه با کراساور، به فرمانپذیری و تعادل بدنه مربوط است. در حالت کلی، احتمال کمتری برای واژگونی سدانها هنگام حادثه وجود دارد. همچنین بسیاری افراد معتقدند، رانندگی عادی و فرایند پارک خودرو با سدان، راحتتر از انواع شاسیبلند است و برای راننده دید بهتری به عقب فراهم میشود. فرایند ترمزگیری و کاهش سرعت هم به دلیل وزن پایینتر برای سدان، نکتهی مثبت است. طبیعتا شتابگیری با سدانها نیز سریعتر انجام میشود.
آرامش در کابین و سکوت داخل اتاق، برای خودروهای سدان و شاسیبلند ساخت برندهای مشابه، یکسان نیست. فرم کلی بدنه و حالت آیرودینامیک خودرو، صدای ناشی از باد (جریان هوا) برای کراساورها را افزایش میدهد. همچنین، نصب صندوق عقب برای سدانها، علاوهبر کمک به هدایت هوا از سمت سقف، نقش مهمی در کاهش صدای ناشی از چرخهای عقب دارد.
به طور کلی، سدانها نسبت به شاسیبلندهای هماندازه (از نظر اتاق)، ارزانتر، سبکتر و کممصرفتر هستند. این شرایط، هزینهی خرید و نگهداری سدانها را کاهش میدهد. براساس آمار، هزینهی بیمه برای شاسیبلندها در سراسر دنیا، معمولا بیش از سدانهای همقیمت است. احتمالا به این دلیل که رفع آسیبدیدگی کراساورها بعد از حادثه، هزینهی بیشتری نسبت به سدانها دارد.
به عنوان مثال، هوندا آکورد و هوندا CR-V دو خودروی ساخت یک برند با بدنههای متفاوت سدان و شاسیبلند اندازه متوسط هستند. شرکت سازنده برای نسخهی پایه از آکورد و CR-V، پیشرانهی توربوشارژ ۱/۵ لیتر با قدرت ۱۹۰ اسب بخار ارائه میدهد؛ درحالیکه CR-V حتی در نسخهی تک دیفرانسیل سنگینتر است و طبیعتا شرایط آیرودینامیک ضعیفتری نسبت به آکورد دارد. مجموع این شرایط باعث میشود مصرف سوخت CR-V نسبت به آکورد در شرایط مختلف، ۰/۵ تا یک لیتر در صد کیلومتر، بیشتر باشد.
قیمت هوندا CR-V نیز نسبت به آکورد با امکانات مشابه، حدود هزار دلار بیشتر است. همین شرایط برای فورد فیوژن و اسکیپ یا تویوتا کمری و راو۴ نیز وجود دارد.
پرفروش ترین مدل های سدان در بازار جهان
پیشتر گفته شد که سال ۲۰۲۱ برای اولینبار در تاریخ خودروسازی دنیا، یک مدل کراساور رتبهی اول پرفروشترین خودروی جهان را کسب کرد. تویوتا راو۴ توانست طی ۱۲ ماه از سال گذشته، یک میلیون و ۱۳۲ هزار دستگاه فروش داشته باشد. در فهرست ۱۰ خودروی پرتقاضای سال، پنج سدان، سه کراساور و دو مدل وانت پیکاپ وجود دارد.
سال ۲۰۲۱، تویوتا کرولا رتبهی دوم پرفروشترین خودروی جهان را کسب کرد. از مدلهای سدان، هاچبک و استیشن واگن این خودرو، جمعا یک میلیون و ۱۰۴ هزار دستگاه فروخته شده است.
در بازار جهانی، نسخهی پایه از تویوتا کرولا سدان، به قیمت ۲۰ هزار دلار عرضه میشود. این مدل، پیشرانهی ۱/۸ لیتر تنفس طبیعی با قدرت ۱۴۰ اسب بخار دارد و همراه جعبهدندهی اتوماتیک CVT، سرعتگیری صفر تا صد کیلومتر برساعت ۱۰ ثانیه فراهم میکند.
بعد از تویوتا کرولا، نیسان سنترا توانست پرفروشترین سدان جهان در سال ۲۰۲۱ باشد. البته باید توجه داشت که سنترا برخلاف کرولا، فاقد نسخههای هاچبک یا استیشن است و تمام ۶۹۳ هزار خودروی فروخته شده، سدان بودهاند.
آستانه قیمت نیسان سنترا مدل ۲۰۲۲ نیز، ۲۰ هزار دلار است. این مدل با پیشرانهی ۲ لیتر تنفس طبیعی و قدرت ۱۵۰ اسب بخار فروخته میشود. سنترا همراه گیربکس CVT، سرعتگیری صفر تا صد کیلومتر برساعت ۹/۵ ثانیه دارد.
تویوتا کمری با اختلافی اندک نسبت به نیسان سنترا در گروه پرفروشترین سدانهای سال ۲۰۲۱ باقی ماند. از این خودرو، ۶۸۱ هزار دستگاه فروخته شد تا همچنان، محبوبترین سدان خانوادگی دنیا محسوب شود.
انواع مختلفی از تجهیزات فنی برای تویوتا کمری وجود دارد. این مدل با پیشرانهی ۲/۵ لیتر ۱۸۰ اسب بخار در بسیاری از کشورهای دنیا به قیمت ۲۷ هزار دلار فروخته میشود و در زمان ۱۰ ثانیه به سرعت صد کیلومتر برساعت میرسد. کمری با موتور ۲ لیتر ۱۵۰ اسب بخار، ۳/۵ لیتر ۳۰۰ اسب بخار و هیبرید ۲۰۸ اسب بخار نیز تولید میشود.
تسلا مدل ۳ با عرضهی ۵۰۸ هزار دستگاه در رتبهی نهم پرفروشترین خودروهای دنیا و جایگاه چهارم پرتقاضاترین سدانهای جهان در سال ۲۰۲۱ قرار گرفت. این خودروی تمام برقی، آستانه قیمت ۴۸ هزار دلار دارد و نسبت به دیگر مدلهای پرفروش دنیا، به وضوح گرانتر است.
ارزانترین نمونه از تسلا مدل ۳، تک موتور ۳۲۵ اسب بخار دیفرانسیل عقب است. این خودرو میتواند ۶ ثانیه بعد از شروع حرکت به سرعت صد کیلومتر برساعت برسد و نهایت سرعت ۲۲۵ کیلومتر برساعت ارائه دهد. شعاع حرکتی این نسخه از تسلا مدل ۳، حدود ۴۸۰ کیلومتر است.
هوندا آکورد در سال ۲۰۲۱، جایگاه دهم پرفروشترین خودروی جهان و رتبهی پنجم سدانهای دنیا را کسب کرد. از این مدل، ۴۸۱ هزار دستگاه فروخته شد که شامل سه نوع پیشرانهی ۱/۵ لیتر توربوشارژ ۱۹۲ اسب بخار، ۲ لیتر توربوشارژ ۲۵۰ اسب بخار و هیبرید ۲۱۲ اسب بخار میشود.
ارزانترین مدل هوندا اکورد با موتور ۱/۵ لیتر، ۲۷ هزار دلار قیمت دارد و همراه گیربکس CVT، در زمان ۷/۵ ثانیه به سرعت صد کیلومتر برساعت میرسد.