همه ما دوست داریم از قطره قطره سوخت اتومبیلمان حداکثر استفاده را بکنیم. اگر با هر بار سوخت زدن بتوانید حدود 32 کیلومتر بیشتر بروید، در طول سال 2 یا 3 بار از رفتن به پمپ بنزین معاف میشوید. اما مهمترین مانع در راه دستیابی به این امر، آمپر سوخت است که همواره میزان سوخت موجود در باک را به شما نشان میدهد. این در حالی است که به اعتقاد افراد بسیاری در بیشتر مواقع سوخت را کمتر از آنچه هست، نشان میدهد؛ به عبارت دیگر، هنگامی که آمپر باک سوخت را خالی نشان میدهد، هنوز چند لیتر سوخت در ته آن وجود دارد. در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات بیشتری در خصوص نحوه عملکرد این آمپر به شما ارائه دهیم.
آمپر سوخت از 2 بخش تشکیل شده است: فرستنده که میزان سوخت موجود در باک را اندازهگیری میکند؛ صفحه نشانگر که این میزان را به راننده نشان میدهد. در ابتدا به بررسی واحد فرستنده میپردازیم.
واحد فرستنده که در باک سوخت قرار گرفته، از یک شناور پلاستیکی متصل به یک میله آهنی باریک تشکیل شده است. در انتهای میله یک مقاومت الکتریکی متغیر قرار گرفته است که در برابر جریان الکتریسیته مقاومت میکند؛ گفتنی است، هر چه میزان مقاومت بیشتر باشد، جریان کمتری عبور میکند. مقاومت متغیر از یک رشته مواد مقاوم تشکیل شده و از یک طرف به زمین متصل است. عقربهای که در صفحه نشانگر وجود دارد، در طول این رشته حرکت و جریان را از صفحه نشانگر به سمت مقاومت هدایت میکند. اگر عقربه به آن سمت از رشته که به زمین متصل است نزدیک باشد، مقاومت کمتری در مسیر جریان الکتریسیته وجود دارد و چنانچه در سوی دیگر رشته باشد، مقاومت بیشتری در مسیر جریان وجود دارد. هر چه شناور به بالای مخزن سوخت نزدیک تر باشد، عقربه به سمت زمین (قطب منفی) نزدیک تر میشود؛ این امر بدان معناست که میزان مقاومت کم است و جریان نسبتا زیادی از واحد فرستنده به سمت صفحه نشانگر عبور میکند. با پایین آمدن سطح سوخت در باک، شناور نیز پایین میرود، مقاومت افزایش مییابد و در نتیجه جریان کمتری به سوی نشانگر هدایت میشود. همین مکانیزم یکی از دلایل عدم دقت آمپر سوخت میباشد. به همین دلیل است که پس از سوختگیری و پر کردن باک، عقربه مدت زمان کوتاهی بر روی علامت "پر" باقی میماند. هنگامی که باک را پر میکنید، شناور در بالاترین سطح قرار میگیرد و تا زمانی که سطح سوخت به زیر آن نرسد، در سوخت غوطه ور میماند؛ عقربه آمپر نیز، تا زمانی که شناور پایین نرود، تکان نمیخورد. همین امر زمانی که شناور به کف باک نزدیک میشود نیز، اتفاق میافتد. از آنجایی که شناور هیچگاه به طور کامل به کف باک نمیرسد، هنگامیکه عقربه خالی بودن باک را نشان میدهد، هنوز مقداری سوخت در باک وجود دارد. یکی دیگر از دلایل عدم صحت آمپر سوخت، شکل باک میباشد. در خودروهای امروزی باک سوخت از پلاستیک ساخته و طوری قالبریزی میشود که بتواند در کوچک ترین و تنگ ترین قسمت های خودرو نیز، جای بگیرد. این امر بدان معناست که هنگامی که شناور به نیمه مخزن میرسد، شاید کمی بیشتر از نیمه باک، سوخت در آن باقی مانده باشد؛ گفتنی است، این میزان به شکل باک بستگی دارد. حال به بررسی صفحه نمایشگر میپردازیم.
این وسیله از ساختار بسیار ساده ای برخوردار است. جریان الکتریسیته ساطع شده از سوی فرستنده، از مقاومتی که دور یک رشته فلزی پیچیده شده یا در نزدیکی آن وجود دارد، عبور میکند. این رشته فلزی که به قلاب عقربه آمپر متصل است، از روی هم گذاشتن دو فلز مختلف به دست میآید و در اثر گرما یا سرما به یکدیگر نزدیک یا از هم دور میشوند. گفتنی است، ضریب انقباض و انبساط این دو فلز نیز، با یکدیگر متفاوت است. هنگامی که رشته تحت تاثیر گرما قرار میگیرد، یکی از فلزها کمتر منبسط میشود؛ در نتیجه این امر، رشته خم میشود و فلزی که بیشتر منبسط شده است، در قسمت بیرونی قرار میگیرد. همین خم شدن سبب حرکت عقربه میشود. در خودروهای جدید، جریان مستقیما به سمت صفحه نمایشگر فرستاده نمیشود؛ بلکه در این خودروها از یک ریزپردازنده استفاده میشود که ابتدا خروجی مقاومت را میخواند و سپس آن را به سمت داشبورد هدایت میکند. بدین ترتیب، دقت و صحت آمپر افزایش پیدا میکند. در ادامه به بررسی یکی از این سیستم ها میپردازیم.
همانطور که گفته شد، در برخی خودروهای جدید ریزپردازنده موجود در باک سوخت، اطلاعات مقاومت متغیر را میخواند و سپس آن را به سمت ریزپردازنده تعبیه شده در داشبورد میفرستد. خودروسازان میتوانند با درجهبندی محل شناور، اطلاعات دقیق تری در خصوص میزان سوخت موجود در باک به راننده ارائه دهند؛ این درجه بندی به خصوص در خودروهایی که شکل باک آنها پیچیده است، بسیار کاربردی بوده و با دقت بیشتری میزان سوخت را نشان میدهد. به همین ترتیب، چراغ هشدار دهنده مربوط به سوخت نیز، زمانی روشن میشود که سوخت واقعا به انتها نزدیک شده باشد، نه زمانی که هنوز چندین لیتر سوخت در باک وجود دارد. یکی دیگر از ویژگی های ریزپردازنده این است که از حرکت نا به جای عقربه جلوگیری میکند. در خودروهای معمولی هنگامی که میخواهید دور بزنید یا در یک مسیر شیبدار حرکت کنید، سوخت به یک طرف باک میرود و همین تغییر سطح، سبب حرکت شناور و در نتیجه بروز خطا در نمایش مقدار سوخت میشود. در این مواقع شاهد حرکت مداوم عقربه هستیم. اما در صورت وجود ریزپردازنده، موقعیت شناور مرتب بررسی میشود و همین امر، از حرکت بیش از حد عقربه جلوگیری میکند. با در نظر گرفتن خطاهای موجود میتوان گفت، نمیتوان چندان به این آمپر اعتماد کرد و افزایش دقت آنها منوط به اعمال تغییراتی در سیستم آنها میباشد.