«بیانیه لوزان» اگرچه نمیتواند تضمینی برای حضور قطعی شرکتها و سرمایهگذاران خارجی در ایران باشد، اما حداقل سبب شده شرکتهای خارجی برای بررسی شرایط راهی کشورمان شده و فرصتهای موجود در اقتصاد ایران را برای همکاریهای احتمالی آینده، مورد بررسی قرار دهند.
در این بین، اوایل هفته جاری «هیات تجاری صنایع خودرو و قطعه اسکاندیناوی» نیز به ایران آمد تا ضمن بازدید از برخی مراکز مهم خودروسازی و قطعهسازی کشور، از فرصت بهوجود آمده برای حضور در یکی از بازارهای بزرگ خاورمیانه استفاده و زمینههای همکاری را شناسایی کند. از همین رو به سراغ «فردریک سیدال» یکی از اعضای سرشناس هیات تجاری اسکاندیناوی رفتیم تا از وی بپرسیم این هیات برای چه به ایران آمده و چه برنامهای برای حضور در صنعت خودرو کشور دارد.
در خاورمیانه بازارهای بزرگی وجود دارد و در برخی کشورهای منطقه مانند ترکیه، صنایع خودرو و قطعه پیشرفت قابل توجهی داشتهاند، با این حال شما ظاهرا «ایران» را برای سرمایهگذاری و توسعه فعالیتهای خود انتخاب کردهاید. دلیل این انتخاب چیست؟
آمدن به ایران، برای من و همکارانم خیلی تصمیم سختی نبود؛ زیرا دوستان ایرانی زیادی در سوئد داریم و با هموطنان شما آشنا هستم. در واقع این آشنایی و مطالعاتی که از قبل داشتم، سبب شد تصمیم بگیرم به همراه یک هیات تجاری از اسکاندیناوی، راهی ایران شویم.
هدف تان از سفر به ایران چیست؟ آیا میخواهید با خودروسازان و قطعهسازان ایرانی شراکت کنید؟
بگذارید ابتدا از کشورم بگویم. سوئد جمعیتی کمتر از 10 میلیون نفر دارد، اما 70 تا 80 میلیارد دلار گردش مالی خودروسازی و قطعهسازی آن است. ما کشوری توسعه یافته هستیم با بازاری محدود؛ بنابراین میخواهیم فعالیت مان را توسعه دهیم. از آنجا که «ایران» بازار بزرگی (در صنایع قطعه و خودرو) به حساب میآید، اینجا را برای توسعه فعالیتهای خود انتخاب کردیم.
ظاهرا در بازدیدهایی که از شرکتهای ایرانی داشتید، مذاکراتی نیز با آنها انجام دادهاید؛ آیا این مذاکرات به جایی رسیده و دورنما و افقی مشخص از همکاری با خودروسازان و قطعهسازان ایرانی را مشخص کردهاید؟
این اولین سفر ما به ایران است و هدفمان این بود که با شرکتهای خودروساز و قطعهساز کشور شما بیشتر آشنا شده و زمینههای همکاری را شناسایی کنیم. همچنین میخواستیم سطح اعتماد متقابل را بسنجیم و به فرصتهای موجود در بازار ایران پی ببریم.
شما از چند شرکت مهم وابسته به خودروسازی ایران بازدید کردهاید؛ نظرتان در مورد سطح کمی و کیفی آنها چیست؟ کلا صنایع قطعه و خودرو ایران را چطور دیدید؟
ما توانستیم تنها از پنج کارخانه در ایران بازدید کنیم؛ بنابراین زود است که بخواهیم در مورد سطح کیفی صنایع قطعه و خودرو ایران اظهارنظر قطعی بکنیم. با این حال و با توجه به همین بازدیدها، به نظرم قطعهسازی و خودروسازی ایران، نه خیلی تاپ و پیشرفته است و نه خیلی ضعیف و در سطح پایین؛ در واقع سطح متوسطی دارد.
با این شرایط، چه کمکی میتوانید به صنایع قطعه و خودرو ایران بکنید؟
با توجه به تواناییهایی که شرکتهای سوئدیها دارند، میتوانیم کمک کنیم که سطح کمی و کیفی صنعت خودرو ایران از اینکه هست، بالاتر برود؛ بهخصوص در حوزه تکنیکهای مربوط به استاندارد آلایندگی خودروها (یورو5 و...). در واقع میتوانیم کمک کنیم که این استانداردها در ایران به سطح اروپا برسد.
در همین بازدیدهای محدودی که داشتید، متوجه نقاط ضعف و قوت صنعت خودرو و البته صنعت قطعه ایران شدید؟
من نمیتوانم بگویم که در خودروسازی ایران نقاط منفی دیدهام. اتفاقا نکات مثبتی را مشاهده کردهام که میتواند فرصتی برای رسیدن به یک شرایط بهتر باشد.
یعنی هیچ نقطه منفی مشاهده نکردید؟
ببینید، در سوئد با وجود آنکه سطح تکنولوژی خیلی بالا است، اما هر روز و هر هفته و هر ماه و هر سال، مسوولان مینشینند و بر سر اینکه چطور بتوانند کارآمدی را بالا ببرند، بحث و بررسی و تصمیم گیری میکنند. با این حال به نظرم در ایران روی این موضوع خیلی کار نمیشود. ما اگر بتوانیم با خودروسازان و قطعهسازان ایرانی ارتباط برقرار کرده و در حقیقت دانش فنی و تکنولوژی سوئد را به اینجا منتقل کنیم، صنایع قطعه و خودرو ایران میتواند کارآیی ،کارآمدی و بهرهوری بیشتری کسب کرده و از این نکات مثبت در صادرات استفاده کند.
کارشناسان داخلی معتقدند یکی از نقاط ضعف بزرگ صنایع خودرو و قطعه ایران، «طراحی» و قدیمی بودن ماشینآلات است. شما در این مورد چه کمکی میتوانید به ایرانیها بکنید؟
در سوئد دولت مشارکت زیادی در تحقیق و توسعه صنعت خودرو دارد، به نحوی که فقط در سال 2014 میلادی یک میلیارد کرون بابت تحقیق و توسعه در این صنعت هزینه کرده است. این پول بین قطعهسازان و خودروسازان تقسیم و نزدیک به 647 پروژه از دل آن بیرون آمده، که 48 درصد آن به قطعهسازی تعلق دارد. در واقع سطح کمی و کیفی قطعهسازی و خودروسازی سوئد با توجه به این پروژهها، هر سال بالا رفته و به روز میشود. با این حساب ما میتوانیم پروژههای کیفی موردنظر را در ایران نیز پیاده کنیم.
اگر بخواهید صنعت سوئد را با صنعت ایران مقایسه کنید، چه تفاوتهایی در این مورد به ذهن تان میرسد؟
شما اگر برنامه خودروسازی و قطعهسازی سوئد را مورد مطالعه قرار دهید، خواهید دید که در سال 2009 میلادی و به دلیل مشکلاتی که وجود داشت، این صنایع دچار افت شدند، اما در سالهای بعد دوباره در مسیر رشد قرار گرفتند. البته این را هم باید در نظر گرفت که نرخ رشد کم است، چون به هر حال ما کشور توسعه یافتهای هستیم و رشدمان جهشی نیست. همچنین آمارها نشان میدهند در حال حاضر صنعت سوئد دارای گردش مالی بسیار بالایی است. از طرفی، نمودار فراوانی قطعهسازان سوئدی نشان میدهد شرکتهای کوچک به صورت شخصی و خانوادگی اداره میشوند و بسیار سریع و انعطاف پذیر هستند. در واقع در این شرکتها، سریع تصمیم گرفته میشود و لازم نیست موارد به هیات مدیره برود و وقت تلف شود. نکته دیگر اینکه در این سالها تعداد نیروی انسانی در صنایع سوئد ثابت بوده، اما بهرهوری هر سال رو به افزایش رفته است. حالا باید ببینیم آیا در صنایع ایران نیز روند کار این گونه بوده است.
دولت ایران اصرار زیادی روی سرمایهگذاری مشترک شرکتهای خارجی در کشور دارد؛ برنامه شما در این مورد چیست؟ آیا قصد سرمایهگذاری در ایران را دارید یا تنها بهدنبال بازار هستید؟
اینکه میگویید دولت ایران به سرمایهگذاری اصرار دارد، موضوع جدیدی نیست و سایر کشورهایی که در آنها حضور پیدا کردهایم نیز این موضوع را طلب میکنند. ما به کشورهایی مانند برزیل ، چین و روسیه که دارای اقتصاد نوظهور هستند، ورود کردهایم و در آنجا هم دولتها خواستار سرمایهگذاری مشترک شدهاند و ما هم انجام دادهایم. در واقع ما تجربه این کار را داریم.
ایران و غرب در حال مذاکره برای دست یافتن به یک توافق جامع (بر سر مساله هستهای ایران) هستند و اگر این توافق حاصل نشود، تحریمهای بینالمللی علیه ایران پابرجا خواهد ماند. در این صورت برنامه شما چه تغییری خواهد کرد؟ آیا باز هم به ایران خواهید آمد؟
من فقط این را بگویم که تحریم فاجعه نیست، اما اگر لغو شود، روند کار ما را در ایران بسیار تسهیل خواهد کرد. این را در نظر بگیرید که ما بر اساس بررسیهای انجام شده، تصمیم گرفتیم به ایران بیاییم و از دو سال پیش مطالعات لازم را در این مورد انجام دادیم. آمدن به ایران نتیجه دو سال تحقیق است. با تمام قلب و روحم میگویم که با توجه به مطالعات و بازدیدهایی که داشته ایم، ایران میتواند به «یوزپلنگ خاورمیانه» در خودروسازی تبدیل شود، چون از استعداد لازم در این مورد برخوردار است.