وام 25 میلیون تومانی خرید خودرو حال و هوای بازار اتومبیل‌های داخلی را بعد از دوره‌ای رکود متحول کرد، تحولی که برای برخی خوشایند و برای بسیاری ناخوشایند بود.
طرح خرید اقساطی خودرو طرحی بود که پس از کمپین «نه به خرید خودروهای ایرانی» اجرایی شد. اجرای این طرح باعث شد در کمتر از دو هفته بیش از 130 هزار خودرو که در پارکینگ‌های خودروفروشان ایرانی خاک می‌خورد به فروش برسد، خودروهایی که معلوم نیست کی به دست خریداران برسند...
برای برخی مردم پس‌انداز 25 میلیون تومان کار ساده‌ای نیست
علی محبی، یکی از شهروندان کرجی که از طرح فروش اقساطی خودرو استقبال کرده و برای خرید خودرو اقدام کرده است، به خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه البرز، اظهار کرد: واقعیت این است درشرایط فعلی، درآمدهای درصد قابل توجهی ازمردم به قدری نیست که بتوانند پول پس‌انداز کنند. بیش از 70 درصد جامعه ما را اقشار متوسط به پایین تشکیل می‌دهند، یعنی کسانی که به زحمت از پس مخارج و هزینه‌های روزمره خود برمی‌آیند. بدون شک برای این افراد پس انداز 25 میلیونی برای خرید خودرو کار ساده‌ای نیست.
وی ادامه داد: نرخ سود تسهیلات خرید خودرو که از طریق بانک‌ها در اختیار مردم قرار می‌گیرد، به قدری بالاست که کمتر کسی می‌تواند برای دریافت وام خودرو اقدام کند. طرحی که اخیرا برای خرید خودرو اجرا شد، شرایط ماشین دارشدن کسانی را فراهم کردکه رانندگی با خودروی شخصی را جزو اهداف بلند مدت زندگی خود قرار داده بودند. با این طرح تعداد زیادی از متقاضیان خرید خودرو توانستند با چهار یا پنج میلیون تومان صاحب خودرو شوند.
محبی اضافه کرد: از آنجا که نرخ سود وامی که در این طرح برای خرید خودرو به متقاضیان داده شده، پایین است، مردم به راحتی میتوانند وامی را که دریافت کرده‌اند، در بازه زمانی چهار ساله پس بدهند.
طرح فروش اقساطی خودرو به سود مردم نبود
سینا کرمی، یکی از مخالفان طرح فروش اقساطی خودرو نیز به ایسنا گفت: این طرح به هیچ وجه به نفع مردم نبود و فقط جیب خودروسازان را پر کرد. بانک مرکزی با ارائه تسهیلات خرید خودرو صرفا زمینه رونق بازار فروش دو خودروساز بزرگ کشور را فراهم کرد. قرار بود مدت زمان پرداخت تسهیلات دریافتی برای خرید خودرو هفت ساله باشد که در نهایت به چهار سال تقلیل یافت.
این شهروند کرجی یادآور شد: علاوه بر این قرار نبود اجرای این طرح در کمتر از یک هفته متوقف شود. همچنین با اجرای این طرح خودروسازان توانستند، خودروهایی را که چند سال در انبارهایشان مانده بود، به فروش برسانند. تعداد زیادی از این خودروها به دلیل رکود بازار، بیش از دو سال در انبار و پارکینگ خودروسازان مانده بودند و همین موضوع باعث استهلاک بسیاری از قطعات آنها از جمله لاستیک شده است.
وی اضافه کرد: اگر وضعیت کسانی را که از این طرح استقبال کرده‌اند، بررسی کنیم متوجه می‌شویم که بیشتر نمایشگاه داران و کسانی که وضع مالی خوبی دارند متقاضی این طرح بوده‌اند. اکثر کسانی که از این طرح استقبال کرده‌اند خودروی شخصی دارند و می‌خواهند بعد از مدتی خودرویی را که خریداری کرده‌اند، با قیمت خوب به فروش برسانند و از این طریق 25 میلیون تومان پول نقد گیرشان بیاید.
این شهروند گفت: برخی از مردم برای ثبت نام در این طرح خودروی قدیمی خود را فروختند تا بتوانند با پول آن برای خرید خودروی نو اقدام کنند اما اجرای این طرح در یک هفته به اتمام رسید. حالا تکلیف این افراد چیست که هم خودروی قدیمی شان از دستشان رفته و هم نمی‌توانند خودروی نو داشته باشند؟
خرید و فروش در بازار اتومبیل به صفر رسید
محمد کلامی، یکی از فعالان صنف نمایشگاه‌داران اتومبیل کرج نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: با اجرای این طرح، رکود حاکم بر وضعیت این صنف بیشتر شده است. شرکت‌های بزرگ خودروسازی با این طرح در عرض چند روز بیش از 110 هزار خودرو را به فروش رساندند و میلیارد‌ها تومان سود نصیب خود کردند. همچنین با اجرای این طرح خرید و فروش در بازار اتومبیل به صفر رسیده و وضعیت فعالان این صنف بدتر شده است.
وی گفت: بسیاری از کسانی که در این طرح ثبت نام کرده‌اند تا زمانی که خودروی نو خود را تحویل نگیرند، خودرو قدیمی خود را به فروش نمی‌رسانند، به همین دلیل باید منتظر باشیم تا زمان تحویل خودروهای جدید برسد تا شاید وضعیت فعالان صنف نمایشگاه‌داران اتومبیل قدری بهتر شود.
اجرای طرح خرید اقساطی خودرو مشکلات ساختاری دارد
مرتضی کریمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس ارشد مسائل خودرو نیز به خبرنگار ایسنا گفت: اعطای وام با اعتبار ۲۵ میلیون تومان با هدف شکستن رکود حاکم در بازار خودرو و کمک به فروش تولیدات داخلی خودرو در ابتدا واکنش مثبت مصرف کنندگان خودرو که با کمبود نقدینگی جهت تامین خودرو مورد نیاز روبرو بودند را در پی داشت.
وی افزود: الگوی خرید خودرو در بسیاری از کشورها پرداخت تا سقف ۸۰ درصد قیمت خودرو به صورت وام است که مصرف کننده ایرانی هم با این رویکرد در این طرح شرکت کرد تا بتواند با مبلغ کمی و به کمک این اعتبارات صاحب خودرو شود. طرح فروش اقساطی خودرو درظاهر طرحی کارآمد بود ولی پس از اجرایی شدن مشکلات ساختاری زیادی در اجرای آن ایجاد شد.
کارشناس مسائل خودرو ادامه داد: اولین اشکال این طرح، نقض شدن هدف اصلی این طرح بود که حمایت از تولید داخلی و خروج نسبی رکود بخش تولید خودرو بود، چرا که با تخصیص این وام به خودروهای چینی که در عمل بخش عمده آن وارداتی است، اعتبارات بانک مرکزی که حدود یک میلیارد دلار تخمین زده می‌شود، جهت حمایت از تولید کنندگان خودروهای چینی صرف شد.
عضو هیات علمی دانشگاه آزاد کرج گفت: در اجرای این طرح به نوعی عدم شفافیت کافی مالی از میزان سود بازپرداخت و سردرگمی مصرف کنندگان در خصوص دوره بازپرداخت که از هفت سال به چهارسال کاهش پیدا کرد، وجود داشت.
کریمی افزود: نگاه آماری به میزان فروش انواع خودروها این واقعیت را مشخص می‌کند که توان مالی نزدیک به ۸۰ درصد خریداران در حد ارزان ترین و به طبع آن کیفیت‌های پایین‌تر خودروهای تولیدی است. این مساله چالش پیش رویی را گوشزد می‌کند که همان آینده و تضمین بازپرداخت اقساط این وام است.
وی یادآور شد: با تزریق این حجم اعتبار نه مشکل کیفیت پایین خودروهای داخلی که عامل تاثیرگذاری در رضایت مندی بلندمدت مشتری‌های این بازار است، حل شده و نه راه حلی بلند مدت برای خروج از باراز رکودی خودرو ارائه شده است.
باید پذیرفت این طرح تنها مسکنی مقطعی برای خروج ۱۱۰ هزار خودروی تولیدی انبار شده در پارکینگ‌های کارخانه‌های خودروساز بود.