بيمه شخص ثالث، بیمه خریداری شده برای خودرو، کامیون، موتورسیکلت و دیگر وسایل نقلیه جاده ای است، که بطور کلی جبران‌کننده خسارت‌های ناشی از حوادث رانندگی وارد به خودرو و نیز سرنشینان آن و اشخاص ثالث است. با توجه به شرایط خاص بیمه‌های خودرو، از نظر حقوقی، در مناطق مختلف، مقررات آن، متفاوت از یکدیگر تعریف می‌شود.
اخيرا رئیس کل بیمه مرکزی اعلام كرده است كه بیمه شخص ثالث از سال آینده، آزمایشی به جای خودرو به راننده داده می‌شود.
نگرانی خانوارهای ایرانی از پرداخت حق بیمه شخص ثالث راننده‌محور، این روزها با اعلام رئیس کل بیمه مرکزی به اوج رسیده، به خصوص در خانواده‌هایی که از یک خودرو، چندین راننده استفاده میکنند.
ماجرای صدور بیمه‌نامه‌های شخص ثالث راننده‌محور چیست؟
رئیس کل بیمه مرکزی تاکید اصلی موضوع راننده‌محور بودن بیمه شخص ثالث را به قانون برنامه ششم توسعه نسبت داده و گفته است که با توجه به پرخطر و کم خطر بودن راننده، از سال آینده بیمه شخص ثالث به جای خودرو به راننده تعلق خواهد گرفت. آنگونه که رئیس کل بیمه مرکزی می‌گوید، زن یا مرد بودن راننده، جوان یا پیر بودن و پرخطر و کم خطر بودن راننده در این مصوبه لحاظ خواهد شد و راننده‌هایی که رانندگی بهتری دارند، هزینه کمتری برای بیمه شخص ثالث پرداخت خواهند کرد.
به هیچ عنوان این بحث مطرح نیست که برای هر نفر یک بیمه نامه صادر شود و اتفاقا با اجرای این طرح رانندگان کم خطر تشویق و رانندگان پر خطر تنبیه می‌شوند و بین رانندگان پر خطر و کم خطر تفکیک ایجاد می‌شود. سلیمانی به این نکته هم اشاره کرده که راننده محور بودن بیمه شخص ثالث، به این معنا است که خودرو بیمه دریافت نمی‌کند؛ بلکه خود راننده است که بیمه‌نامه را دریافت می‌کند و بسیاری از راننده‌ها هستند که با خودروهای ارزان قیمت، خوب رانندگی میکنند و کمترین تخلف را دارند، اما برخی از افراد حتی با خودروهای گران‌قیمت، بد رانندگی میکنند و افراد پرخطر محسوب می‌شوند.
نگرانی مردم از بیمه‌نامه‌های راننده محور
اجرای آزمایشی بیمه نامه راننده‌محور از ابتدای سال آینده (طبق اعلام رئیس کل بیمه مرکزی)، موجب نگرانی دارندگان خودرو شده است. مردم نگران هستند چنانچه بیمه‌های شخص ثالث از روی اتومبیل برداشته شده و فردمحور شود، چه هزینه‌هایی در مورد حق بیمه بر آنها مترتب خواهد بود. این سوالی است که به نظر می‌رسد بیمه مرکزی باید هر چه سریعتر در مورد آن اطلاعات شفافی ارائه دهد.
جزئیات این طرح هنوز از سوی بیمه مرکزی اعلام نشده است اما شنیده ها حاکی است یکی از سناریوهای مطرح شده در این زمینه آن است که برای یک خودرو، تا سقف حداکثر سه راننده، نرخ مشخصی در نظر گرفته شود که مجموع خرید بیمه‌نامه از سوی هر یک از رانندگان، معادل با قیمت بیمه‌نامه شخص ثالث باشد که طی سال‌های گذشته با فرمول مشخصی تعیین می‌شده است.
به نظر می رسد بیمه مرکزی با اجرای این طرح به دنبال تعدیل زیان شرکتهای بیمه است؛ در این میان نباید این طرح و مکانیزم اجرای آن، هزینه مضاعفی را به خانوارها بخصوص در شرایط فعلی تحمیل کند.
حق بیمه راننده‌محور با چه معیارهایی تعیین خواهد شد؟
کاظم طلایی پاشیری، رئیس انجمن ارزیابان خسارت حرفه‌ای صنعت بیمه با اشاره به مطرح شدن موضوع بیمه‌های شخص ثالث راننده‌محور از سوی رئیس کل بیمه مرکزی گفت: پرداخت حق بیمه راننده‌محور برای بیمه‌نامه‌های شخص ثالث در همه جای دنیا جاری است و قاعدتا رانندگان به دلیل تخصص‌ها و توانمندی‌های مختلف خود، تبحر بهتری در رانندگی دارند که این موضوع به طور قطع، می‌تواند در پذیرش ریسک مربوط به آنها از سوی شرکتهای بیمه موثر باشد.
طلایی در پاسخ به این سوال که هزینه هر بیمه‌نامه با چه معیارهایی تعیین خواهد شد، گفت: هنوز معیار خاص این نوع بیمه‌نامه، به صورت کامل نهایی نشده است، ولی به طور قطع امتیازات خوبی برای افرادی که در رانندگی دقت کافی داشته و نمرات منفی کمتری دارند، در نظر گرفته می شود تا حق بیمه برای آنها اقتصادی و به صرفه باشد. البته رانندگان هم باید آموزش‌های لازم را ببینند تا در حین رانندگی دچار خطای کمتری شوند.
وی امتیازهای منفی و مثبت پلیس راهنمایی و رانندگی به رانندگان را یکی از پایه و اساس‌های تعیین حق بیمه راننده‌محور اعلام کرد و گفت: تمام آیتم‌های موثر در مهارت راننده، در تعیین حق بیمه مورد توجه خواهد بود.
وی اضافه کرد: بیمه مرکزی در اجرای تکلیف قانونی خود مندرج در تبصره ۱ ماده ۱۸ قانون برای اعمال سایر ویژگی‌های راننده برنامه‌هایی را در دست اجرا دارد که مهمترین آن ایجاد زیرساخت‌های اطلاعاتی برای اعمال ویژگی‌های فردی راننده از قبیل سن و سابقه رانندگی وی در محاسبه حق‌بیمه شخص ثالث است. به نحوی که تا پایان برنامه ششم این تکلیف قانونی اجرا خواهد شد.