پروژه خودروی ملی با تکیه بر توان دانشگاه که نمونه ناموفقی از همکاری صنعت و دانشگاه در سال های گذشته بوده این روزها با ورود مجلسی ها وارد فاز جدید اجرایی شده که نشان می دهد این پروژه جز با ورود دولتی ها به نتیجه نخواهد رسید.
اولین نمونه خودرو طراحی شده بر اساس پلتفرم ملی به نام NP01 سال گذشته در حالی در دانشگاه علم و صنعت ایران طراحی، تولید و رونمایی شد که پروژه آن در سال ۹۰ توسط شورای عالی علوم، تحقیقات و فن آوری تدوین شده بود.
شروع فعالیت‌های پروژه تولید پلتفرم ملی از ابتدای سال ۹۱ توسط یک هیات ۴۴۰ نفره کلید خورد. این هیات متشکل از اساتید و دانشجوهای چندین مراکز علمی همچون دانشگاه علم و صنعت تحت عنوان محور اصلی پروژه، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در طراحی سیستم انتقال قدرت، دانشگاه امیر کبیر در طراحی پیشرانه و دانشگاه تهران تحت عنوان مجری پروژه بود.
در نمونه ارائه شده NP01 که برای اولین بار در کشور به مرحله تولید رسید، ایمنی و طراحی بخش‌های فلزی بدنه در حد ستاره‌های جهانی بود و براساس پیش بینی ها مقرر شده بود که تولید این خودرو از سال ۹۶ آغاز شود.
طرح پلتفرم ملی در ابتدا با بودجه 100 میلیارد تومان به تصویب رسید اما تا سال ۹۴ یک میلیارد تومان با عنوان بودجه طرح پلتفرم ملی پرداخت شد.
در همین حال ابوالفضل خلخالی، استادیار دانشکده مهندسی خودرو پیش از این با انتقاد از بی‌توجهی مسئولان به توانمندی‌های متخصصان داخلی اظهار کرده بود که گاهی به نظر می‌رسد مسئولان اعتقادی به توانمندی‌های داخلی نداشته و به همکاری با شرکت‌های خارجی چشم دوخته‌اند.
وی ادامه می دهد: در حال‌حاضرتنها خودروسازان بزرگ دنیا که از 12 شرکت تجاوز نمی‌کند، از پلتفرم‌های ویژه‌ای برخوردارند که برای نمونه می‌توان به شرکت «فورد» به عنوان پایه‌گذار پلتفرم اشاره کرد. هم اکنون در دنیا تولید محصول منحصربه‌فرد از منطق توسعه محصول حذف شده زیرا هزینه‌های بسیاری صرف تولید تنها یک محصول می‌شود، براین اساس امروزه توسعه برای خانواده‌ای از یک محصول اتفاق می‌افتد و این خانواده به طور همزمان توسعه می‌یابد.
خلخالی با بیان اینکه در طرح پلتفرم ملی بین 60 تا 70 درصد قطعات براساس توان داخلی تولید می‌شود، می گوید: بقیه قطعات در داخل طراحی و تولید آن به‌وسیله شرکت‌های روز دنیا به تولید می‌رسد. بدنه، تزئیات داخلی خودرو، اجزای سیستم تعلیق، بخشی از ترمز و گیربکس محصولات این پلتفرم از جمله قطعاتی هستند که در داخل تولید می‌شوند. بنابراین از آنجایی که در این پلتفرم حدود اشتراک 60 درصد است، به صورت همزمان می‌توان به تولید 5 محصول روی این پلتفرم پرداخت.
بررسی تجربه های پیشین نشان می دهد که تاکنون هر ماموریتی که به دانشگاه سپرده شده موفقیتی در آن حاصل شده، به طوری که با بودجه‌های اندکی که به آن اختصاص یافته توانسته بیش از حد انتظار پیش برود. حال در تازه ترین اقدام مقرر شده تا کمیته ای مشترک میان وزارت صمت، که شامل ایدرو و معاونت امور صنایع این وزارتخانه می شود با دانشگاه علم و صنعت تشکیل تا منجر به طراحی پلتفرم ملی برای ساخت خودروی ملی شود. به نظر می رسد در شرایطی که خودروسازان در تلاش برای اجرای پروژه های داخلی سازی و کاهش وابستگی به سایر کشورها و شرکت های خارجی هستند، بهترین اقدام می تواند تکیه بر توان داخلی باشد.