خودروسازان از سال گذشته موظف به تولید خودروی دیزلی با استاندارد یورو ۴ به‌علاوه‌ی فیلتر گران‌قیمت DPF شده‌اند؛ اما متأسفانه همچنان وزارت نفت نتوانسته است سوخت مورد نیاز این خودروها را در سراسر کشور تأمین کند.
احمد نعمت‌بخش، دبیر انجمن خودروسازان ایران، درباره الزام خودروسازان برای تولید خودروهای دیزلی به یورو ۴ و DPF گفت:
بر اساس مصوبه‌ای که در زمان دولت آقای خاتمی و دوره اول دولت آقای احمدی‌نژاد به تصویب رسید، وزارت نفت موظف بود در زمان ارتقاء ء آلایندگی خودروها، ۶ ماه قبل از اینکه استانداردهای جدید توسط خودروساز تولید شود، سوخت جدید را تأمین و به توزیع سراسری برساند. به‌طوری‌که اگر قرار بود محصولی با استاندارد یورو ۳ تولید شود، باید سوخت آن زودتر فراهم می‌شد تا خودروهایی که با تکنولوژی روز تولید می‌شوند از سوخت جدید بهرمند شوند. همچنین بر اساس قانون باید خودروها هرچند سال یک‌بار استاندارد آلایندگی خود را ارتقاء ء دهند و متناسب با سوختی که وزارت نفت در اختیار خودروسازان قرار می‌دهد، این ارتقاء انجام شود. همچنین باید گفت اگر قرار بود به سمت تولید محصولاتی با استاندارد یورو ۲ برویم، باید سوخت آن را فراهم می‌کردیم تا خودروهای مجهز به سیستم‌های جدید بتوانند از سوخت‌های مرتبط استفاده کنند.
دبیر انجمن خودروسازان ایران در ادامه گفت:
متأسفانه در دوره دوم دولت نهم، معاون محیط زیست وقت توانست بندی را از این مصوبه حذف کند که طبق آن وزارت نفت موظف بود ۶ ماه قبل از ابلاغ استانداردهای جدید به خودروسازان، سوخت لازم را تحویل دهد. بر همین اساس، خودروسازان از نیمه دوم سال گذشته موظف شدند استانداردهای خودروهای دیزلی را به یورو ۴ همراه با DPF ارتقاء دهند. فیلتر DPF که در موتورهای یورو ۴ وجود دارد، وظیفه جذب ذرات آلاینده را بر عهده دارد. البته باید گفت بسیار گران است و باید مبلغی بالغ بر ۲۰ میلیون تومان برای آن هزینه کرد. با این وجود اگر از گازوئیل نامرغوب یا گازوئیلی استفاده کنیم که سولفور بالاتری دارد، باعث می‌شود ضرر زیادی به این فیلترها وارد شود. استفاده از این فیلترها در خودروهای دیزلی نیازمند گازوئیلی است که حداکثر ۵۰ PPM سولفور داشته باشد.
نعمت‌بخش در ادامه از مضرات گازوئیل با سولفور بالا گفت:
در خودروهای دیزلی یک تانک وجود دارد که داخل آن ماده‌ای بهنام اَدبلو است. وقتی گازوئیل با سولفور بالا در خودرو مصرف شود، در یک واکنش توسط سولفور و اَدبلو، اسیدسولفوریک ایجاد می‌شود. این اسیدسولفوریک از اگزوز خودروها خارج می‌شود که بسیار خطرناک و برای سلامتی بسیار مضر است.
دبیر انجمن خودروسازان با اشاره به اینکه اسیدسولفوریک فیلتر DPF را از بین می‌برد، گفت:
فیلتر DPF در اصل باید حدود ۵ سال در موتور یورو ۴ خودروهای دیزلی کار کند؛ اما متأسفانه اسیدسولفوریک این فیلتر را از بین می‌برد و باعث می‌شود رانندگان مجبور شوند نهایتا ۴ ماهه این فیلترها را تعویض کنند. علاوه بر خورده شدن و از بین رفتن فیلتر DPF، تمام قطعات موتور نیز آسیب می‌بیند. اما اگر در استاندارد یورو ۴ با DPF از گازوئیل ۵۰ PPM استفاده کنیم، با گذشت ۵ سال و بعد از پر شدن محفظه‌های آن با تمیز کردن می‌توان دوباره از آن استفاده کرد.
متأسفانه باتوجه به اینکه دولت خودروسازان را موظف به استفاده از استاندارد یورو ۴ با DPF کرده اما وزارت نفت نتوانسته است این سوخت را در اختیار خودروسازان قرار دهد و هنوز عرضه سراسری آن انجام نشده است. به‌همین‌دلیل خودروسازان با مشکل بزرگی در این راه مواجه هستند. همچنین بحث ما این است اگر وزارت نفت نمی‌تواند سوخت مربوطه را تأمین کند، چرا خودروسازان را به ارتقاء استاندارد مجبور می‌کنند؟
به گفته نعمت‌بخش، وزارت نفت نتوانسته است توزیع سراسری گازوئیل ۵۰ PPM را انجام دهد. با این حال خودروسازان به نسبت حجم موتور، خودروها را از ۱۵ تا ۵۰ میلیون تومان گرانتر خریداری می‌کنند، یعنی آن‌ها را حدود ۵ تا ۱۰ درصد گرانتر از قیمت اصلی خریداری می‌کنیم.
مصوبه تولید خودروهای یورو ۴ به همراه DPF
در سال ۹۴ مصوبه‌ای توسط دولت ابلاغ شد که بر اساس آن، خودروهای دیزلی سنگین و نیمه‌سنگین درون‌شهری و برون‌شهری باید مجهز به نصب فیلتر DPF می‌شدند. باتوجه به اینکه این اقدام مستلزم عرضه سراسری گازوئیل استاندارد است، در جلسات متعددی که وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان حفاظت محیط‌زیست و انجمن خودروسازان برگزار کردند و استدلال‌هایی در این زمینه داشتند؛ اما اجرای این مصوبه به تعویق افتاد.
باتوجه به اینکه وزارت نفت به دلیل کمبود منابع مالی نتوانست سوخت دیزل با استاندارد یورو ۴ را به‌طور سراسری توزیع کند، امکان نصب DPF نیز میسر نشد. بر همین اساس خودروسازان نامه‌هایی به کمپانی‌های خارجی ارائه کردند تا امکان نصب DPF را روی کامیون و اتوبوس‌های یورو ۳ فراهم کنند؛ اما این شرکت‌ها به‌دلیل عرضه گازوئیل با سولفور بالا در داخل، از این کار امتناع کردند.
بعد از برگزاری جلسات متعدد قرار بر آن شد از مهر ۹۵ اتوبوس‌های درون‌شهری به DPF مجهز شوند و از ابتدای سال ۹۶ تمام خودروهای دیزلی یا با استاندارد یورو ۴ به‌علاوه فیلتر DPF عرضه شوند یا بر اساس استاندارد یورو ۶ تولید شوند. همچنین وزارت نفت اعلام کرده بود از نیمه‌دوم سال ۹۵ سوخت مناسب برای این سطح از استاندارد آلایندگی را در کشور توزیع خواهد کرد.
گازوئیل توزیعی در کشور یورو ۴ است!
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان تهران روز گذشته از ممنوعیت تردد کامیون‌های فرسوده و فاقد معاینه فنی در سطح شهر تهران تا پایان سال خبر داد.
کیومرث کلانتری در جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوای استان تهران اظهار کرد:
در این جلسه به این جمع‌بندی رسیدیم که ۸۵ درصد مصوبات توسط دستگاه‌های اجرایی در حال اجرا است. مهم‌ترین بخشی که انجام شد، بحث سوخت بود که خوشبختانه بر اساس اعلام شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، بنزین توزیعی شهر تهران یورو ۴ و گازوئیلی که در استان تهران توزیع می‌شود، نیز یورو ۴ است.
صرفا بخشی از بنزینی که در شهرستان‌های استان توزیع می‌شود، پایین‌تر از یورو ۴ است. براساس اعلام شرکت پخش فرآورده‌های نفتی درمجموع صددرصد بنزین در شهر تهران و صددرصد گازوئیل در استان تهران و ۹۰ درصد بنزین در استان تهران یورو ۴ است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران با اشاره به اینکه طرح کهاب در مخازن نفت، هم در نازل‌ها و هم در تانکرها اتفاق افتاده بود، گفت:
در یک مخزن طرح جمع‌آوری بخارات بنزین اجرا و قرار شد در دو مخزن دیگر تهران نیز این کار توسط شرکت پخش فرآورده‌های نفتی انجام شود.
ممنوعیت‌هایی برای تردد خودروهای سنگین
از دیگر راهکارهای دولت به‌منظور کاهش سطح آلاینده‌ها، اعمال ممنوعیت‌هایی برای تردد خودروهای سنگین در سطح شهرها بود. طبق این مصوبه اعلام شده بود از ابتدای سال ۹۷ تردد کامیون‌های فرسوده در برخی شهرها ممنوع می‌شود.
کلانتری در ادامه جلسه کارگروه از ممنوعیت تردد کامیون‌های فرسوده و فاقد معاینه فنی تا پایان سال در سطح شهر تهران خبر داد و گفت:
مقرر شد با اجرای این مصوبه بتوانیم آلودگی پایان سال را مدیریت کنیم. با توجه به تدابیر دولت در سال ۹۷ برای تبدیل کامیون‌های فرسوده و جایگزینی این کامیون‌ها، مقرر شد صدا‌و‌سیما در بخش‌های مختلف مالکان خودروها را به استفاده از این تسهیلات تشویق کند.
کامیون فوتون
داوود کشاورزیان پیش از این اعلام کرده بود بیش از ۱۰۰ هزار کامیون فرسوده با عمر بالای ۲۵ سال در جاده‌های کشور تردد می‌کنند و از ابتدای سال ۹۷ به احتمال زیاد فعالیت آن‌ها با محدودیت‌هایی روبه‌رو خواهد شد.
رئیس سازمان راهداری کشور همچنین گفته بود:
متأسفانه بیشتر این کامیون‌ها درون‌شهری هستند و از آنجایی‌که برای حمل بار درون‌شهری نیاز به گرفتن بارنامه نیست، کامیون‌های فرسوده به‌راحتی داخل شهر فعالیت می‌کنند و اطلاعات دقیقی از آن‌ها نیز در دست نیست.
البته این کامیون‌ها هنگام دریافت کارت هوشمند مورد بررسی قرار می‌گیرند و در صورت عدم صلاحیت از چرخه فعالیت حذف می‌شوند. از ۱۰۰ هزار کامیون فرسوده، ۸۰ هزار عمر بالای۳۰ سال، ۵۵ هزار بالای ۳۵ سال، ۳۵ هزار کامیون عمر بالای ۴۰ سال، ۷ هزار کامیون عمر بالای ۴۵ سال و ۱۴۰۰ دستگاه نیز عمر بالای ۵۰ سال دارند که می‌توان با مکانیسم‌هایی مثل وضع عوارض آلایندگی و افزایش قیمت سوخت به شکل طبیعی و خودجوش کامیون‌داران را تشویق به نوسازی ناوگان‌هایشان کنیم.