زمانی که فرانسوی ها در سال 1906 اولین گرندپری (نامی که به هر مسابقه فرمول یک گفته می شود) را برگزارکردند، فکرش را نمی کردند که به مسابقه بزرگی تبدیل شود. اولین مسابقه 32 خودرو را در برمی گرفت که در مسیری به مسافت 104 کیلومتر در نزدیکی لمانس برگزار شد و دو روز به طول انجامید. خودروی برنده یک رنو تحت هدایت فرنس سیز مجارستانی بود که سرعت متوسطی برابر 100 کیلومتر در ساعت داشت.
از آن شروع ساده، فرمول یک متولد شد و با گذر زمان در این سال ها به یکی از پرطرفدارترین ورزش های دنیا تبدیل شده است. این ورزش میلیون ها طرفدار و تعداد بسیار زیادی از اسپانسرها را به خود جذب کرده و قهرمانانی را معرفی می کند که، به مانند مدال آوران المپیکی هستند. اما چرا؟ به این دلیل که فرمول یک خواسته ما برای رسیدن به نهایت تکنولوژی و لذت بردن را ارضا می کند و می توان آن را تجربه ای از سفرهای پرسرعت قلمداد کرد.
فرمول یک به کلاسی از خودروها گفته می شود که تک نفره و به اصطلاح "چرخ-باز" هستند. "چرخ-باز" به خودروهایی گفته می شود که تایرهای خودرو از بدنه جدا و خارج از آن هستند، برخلاف خودروهای معمولی که تایرها زیر سپر قرار گرفته اند. فرمول 1 گل سرسبد رقابت های اتومبیل رانی است و معرفی کننده بهترین راننده ها و پیشرفته ترین ماشین ها و تکنولوژی ها است. قهرمان شدن در رقابت های فرمول یک، یعنی شما بهترین بهترین ها در بین رانندگان دنیا هستید. اما رسیدن به این قهرمانی و رانندگی در این رقاب به سادگی به دست نمی آید. راننده های امروزی قبل از رانندگی در بهترین مسابقه اتومبیل رانی برای سالیان به رقابت می پردازند و کسب تجربه می کنند.
بیشتر رانندگان برای کسب تجربه در مسابقات رده پایین تر به رقابت پرداخته اند، به بیانی دیگر رده های دیگر مسابقات فرمول به منزله سکوی پرتابی برای رسیدن به فرمول یک است. اگر راننده ای توانایی های لازم را داشت، می تواند به یکی از تیم های فرمول یک بپیوندد. این مسابقات یعنی منظم بودن، در این مسابقات قوانین مشخص و یا فرمول های مشخصی برای اینکه ماشین ها به چه شکلی باید ساخته شوند و یا به چه نحوی یک مسابقه باید برگزار شود، وجود دارد. قوانین این مسابقات در دو گروه کاملا مجزا آمده است، آیین نامه ورزشی و آیین نامه فنی. آیین نامه ورزشی به خود مسابقه مربوط است و به چگونگی شروع و پایان مسابقه و هرآنچه که در این بین اتفاق می افتد اشاره دارد. آیین نامه فنی، اطلاعات دقیقی از قوانین مربوط به ساخت قسمت های اصلی خودروها (موتور، سیستم دنده ها و سیستم تعلیق) می دهد. شاید به این فکر کنید که قوانین و آیین نامه ها شور و هیجان مسابقات را می گیرند، اما اینطور نیست، چراکه با این کار تمامی نگاه ها به رانندگان و توانایی آن ها معطوف می شود. از آن جایی که باید حق سازندگان هم محفوظ نگه داشته شود، به غیر از جایزه ای که به قهرمان مسابقات داده می شود، جایزه ای هم به تیم و شرکت سازنده تعلق می گیرد.
یک فصل از فرمول یک
یک فصل مسابقات تشکیل شده از یک سری مسابقات و گرندپری ها که در پیست های سراسر دنیا برگزار می شوند. نتایج به دست آمده از هر مسابقه برای مشخص کردن دو قهرمان فصل جمع زده می شود: قهرمانی بهترین راننده و قهرمانی تیم سازنده خودرو. اولی جایزه ای فردی است و دومی جایزه ای برای تیم و نحوه عملکرد خودرو می باشد.
در ابتدا تمامی مسابقات اتومبیل رانی در جاده های عمومی برگزار می شد، البته امروزه ماشین ها برای رقابت در پیست طراحی می شوند. پیست خیابانی شهر موناکو از جمله چند پیست خیابانی است که مسیر بسیار دشوار و باریکی دارد. بیشتر مسابقات در پیست های ساخته شده مخصوص این رقابت انجام می شوند، پیست هایی که مناسب خودروهای پر سرعت فرمول یک هستند.
هر مسیر مسابقه ای چه خیابان باشد چه پیست، نیازمند به کارگیری استراتژی خاصی است. مسیر مسابقه موناکو، مسیری باریک است و راننده ها را مجبور به کاهش سرعت می کند. در حقیقت موناکو یکی از کم سرعت ترین مسابقات فرمول یک است. علاوه بر باریک بودن، مسیر موناکو پر از دست انداز است و در این مسیر برخورد ماشین ها با محافظ ها چیز عجیبی نخواهد بود. در مسابقه موناکو سبقت گرفتن تقریبا غیر ممکن است!
در مسابقات هر تیم دو راننده دارد. برای تعیین قهرمانی فصل از یک سیستم امتیاز دهی استفاده می شود که در آن 10 راننده برتر هر مسابقه بر اساس رده ای که کسب کرده اند امتیاز مشخصی به دست می آورند. قهرمانی از آن راننده ای است که بیشترین امتیاز را در یک فصل به دست آورده. جدول زیر نحوه امتیاز دهی را نشان می دهد.
|
جایگاه |
امتیاز |
|
اول |
25 |
|
دوم |
18 |
|
سوم |
15 |
|
چهارم |
12 |
|
پنجم |
10 |
|
ششم |
8 |
|
هفتم |
6 |
|
هشتم |
4 |
|
نهم |
2 |
|
دهم |
1 |
تیم ها از سیستم مشابهی برای کسب امتیاز استفاده می کنند، با این تفاوت که آن ها از مجموع امتیازات دو راننده تیمشان استفاده می کنند. یعنی اگر یکی از راننده ها اول و دیگری سوم شده باشد، امتیاز تیم از آن مسابقه مجموع امتیاز نفر اول و سوم است، یعنی 40 امتیاز.
 |
قهرمانی در فرمول 1 برای هر تیمی پرستیژ و موقعیتهای مالی به ارمغان می آورد. درآمد هر راننده هم بر اساس قراردادی است که با یک تیم می بندد. علاوه بر مبلغ قرارداد هر راننده می تواند بر اساس نمایش و نحوه عملکردی که در مسابقات دارد، جوایز دیگری هم دریافت کند، مثلا برای قهرمانی در هر گرند پری مبلغ 150,000 دلار دریافت کند. علاوه بر این برای کسب مقام قهرمانی فصل هم جوایز دیگری دریافت خواهد کرد. بدنیست بدانید مایکل شوماخر با در آمد سالیانه 30 میلیون دلار در هر سال یکی از پردآمدترین ورزشکاران مرد دنیا است. این تنها راننده نیست که از جوایز قهرمانی ها بهره مند می شود، بلکه تیم سازنده هم درآمدهای خاص خودش را دارد، مثلا مبلغ قرارداد حق پخش تلویزیونی بیشتری را به نسبت جایگاهش در رده بندی هر سال دارد. |
برای هر گرند پری یک کاپ قهرمانی اهدا می شود و برای قهرمانی فصل هم کاپ دیگری اهدا می شود که به راننده و تیمی که بیشترین امتیاز را طی یک فصل کسب کرده اند تعلق می گیرد. تعداد گرند پری ها در هر فصل متغیر است برای مثال در فصل 2012-2011، 20 گرند پری برگزار شد. منتظر معرفی پیست های مسابقات فصل 2011-2012 در 1Car باشید. آیا شما هم از علاقه مندان فرمول 1 هستید؟ و این را می دانید که آقای "کوروش محمدخانی" نخستین ایرانی موفق به اخذ جواز شرکت در مسابقات فرمول یک شده است؟